Kotlin Somo la 29: Encapsulation
Somo hili linafafanua dhana ya Encapsulation katika OOP, matumizi yake ndani ya Kotlin, pamoja na modifiers mbalimbali (private, protected, internal, public). Pia tutajifunza kwa mifano jinsi encapsulation inavyosaidia kulinda data na kudhibiti ufikivu.
Sawa, tuendelee! Hapa kuna Somo la 29: Encapsulation katika Kotlin, likiandikwa kwa mtindo wa kitaaluma na wenye mifano mingi.
📘 Kotlin Somo la 29: Encapsulation
Utangulizi
Moja ya nguzo kuu za Object-Oriented Programming (OOP) ni Encapsulation.
Encapsulation ni kufunga data na tabia zake ndani ya class, kisha kudhibiti ufikivu wake kutoka nje ya class.
Mfano halisi: Fikiria benki. Mteja ana account yake, lakini hawezi kuingilia jinsi benki inavyohifadhi au kushughulikia data za account. Ana interface ndogo tu ya kuingiza na kutoa pesa. Huu ndio mfano bora wa encapsulation.
📚 1. Maana ya Encapsulation
-
Ni kufunga data (properties) na mifumo ya kudhibiti (methods) pamoja.
-
Inazuia ufikivu wa moja kwa moja kwa data muhimu, na badala yake hutoa njia maalum (getter na setter).
-
Inalinda data dhidi ya matumizi mabaya.
📘 2. Access Modifiers katika Kotlin
Kotlin ina modifiers ambazo zinasaidia kufanikisha encapsulation.
| Modifier | Maelezo |
|---|---|
public |
Default. Inapatikana kila mahali. |
private |
Inapatikana ndani ya class au file pekee. |
protected |
Inapatikana ndani ya class na subclasses zake. |
internal |
Inapatikana ndani ya module moja tu. |
📘 3. Mfano wa Encapsulation
🔧 Mfano wa kutumia private property na getters/setters:
class AkauntiBenk(private var salio: Double) {
fun wekaPesa(kiasi: Double) {
if (kiasi > 0) {
salio += kiasi
println("Umeweka $kiasi. Salio jipya: $salio")
} else {
println("Kiasi lazima kiwe chanya!")
}
}
fun toaPesa(kiasi: Double) {
if (kiasi > 0 && kiasi <= salio) {
salio -= kiasi
println("Umetoa $kiasi. Salio jipya: $salio")
} else {
println("Muamala umekataliwa. Salio halitoshi!")
}
}
fun angaliaSalio() = println("Salio lako ni: $salio")
}
fun main() {
val account = AkauntiBenk(1000.0)
account.angaliaSalio()
account.wekaPesa(500.0)
account.toaPesa(300.0)
// account.salio = -200.0 ❌ hairuhusiwi moja kwa moja
}
➡️ Hapa salio ni private ili kulinda data. Mtumiaji hawezi kulibadilisha moja kwa moja, lazima apitie methods maalum.
📘 4. Kutumia protected na internal
open class Mfanyakazi(protected val jina: String) {
fun onyeshaJina() = println("Mimi ni $jina")
}
class Meneja(jina: String) : Mfanyakazi(jina) {
fun pangaKazi() = println("Meneja $jina anapanga kazi")
}
internal class Idara(val id: Int)
➡️ protected inaruhusu subclass kutumia jina.
➡️ internal inamaanisha Idara inapatikana ndani ya module moja tu.
📘 5. Getters na Setters kwa Properties
Kotlin inaruhusu kutumia custom getters/setters:
class Mwanafunzi {
var jina: String = "Haijulikani"
get() = field.uppercase()
set(value) {
if (value.isNotBlank()) field = value
}
}
fun main() {
val s = Mwanafunzi()
s.jina = "Aisha"
println(s.jina) // AISHA
}
➡️ Getter hubadilisha jina kuwa uppercase.
➡️ Setter inakataza jina tupu.
✅ 6. Faida za Encapsulation
-
🔐 Usalama wa data (hakuna mtu anayeweza kuharibu moja kwa moja).
-
🔄 Urahisi wa kubadilisha utekelezaji bila kuathiri code ya nje.
-
🧹 Code safi na rahisi kuelewa.
-
📦 Ufungaji wa data na tabia zake pamoja huongeza modularity.
🔚 Hitimisho
Encapsulation ni nguzo muhimu ya OOP inayowezesha usalama wa data, modularity na urahisi wa kudumisha code. Kwa kutumia modifiers, pamoja na getters/setters, Kotlin inatoa njia rahisi ya kufanikisha encapsulation bila mbwembwe nyingi.asses?
Jiunge nasi WhatsApp kupata update zetuUmeionaje Makala hii.. ?
👉1 kitabu cha Simulizi 👉2 Simulizi za Hadithi Audio 👉3 Madrasa kiganjani 👉4 Tafasiri ya Riyadh Swalihina 👉5 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w) 👉6 Bongolite - Game zone - Play free game
Post zinazofanana:
KOTLIN somo la 6: string kwenye Kotlin
Katika somo hili tutakwenda kujifunza jinsi ya kushughulika na string kwenye Kotlin.
Soma Zaidi...Kotlin Somo la 27: Polymorphism
Somo hili linaeleza dhana ya polymorphism katika OOP ya Kotlin—uwezo wa kutumia method au object moja kufanya kazi tofauti kulingana na muktadha wake. Tutajifunza aina kuu za polymorphism, jinsi ya kuandika code inayotumia override, open, super, pamoja na mifano hai.
Soma Zaidi...Kotlin somo la 25: Nadharia ya Object Oriented Programming
Katika somo hili utakwenda kujifunza maana na features za object oriented Programming
Soma Zaidi...Kotlin somo la 24: Dhana ya Module katika kotlin
Katika somo hili utakwenda kujifunz akuhusu dhana ya module. Hata ivyo tutakwenda kuisoma zaidi kwenye android App
Soma Zaidi...Kotlin somo la 26: Dhana ya class, object na method kwenye kotlin
Katika soomo hili utakwenda kujifunza kuhusu class, maana yake, na jinsi ya kuitengeneza
Soma Zaidi...KOTLIN somo la 2: sheria na kanuni za uandishi wa code za Kotlin
Katika somo hili unakwenda kujifunza kuhusu sheria na kanuni za undishi wa code za Kotlin yaani syntax za kotlin.
Soma Zaidi...Kotlin somo la 23: Utofauti wa package na library
Katika somo hili utakwenda kujifunza tofauti wa library na package
Soma Zaidi...KOTLIN somo la 19: method na properties zinazotumika kwenye set
Katika somo hili tutakwenda kujifunza kuhusu set data type pamoja na method ambazo hufanya kazi kwenye set.
Soma Zaidi...KOTLIN somo la 7: Jinsi ya kutumia If na ifelse kwenye Kotlin
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu namna ambavyo program inaweza kufanya maamuzi kulingana na mashart fulani.ama namna ambavyo program inaweza ku run code zaii ya mara moja kulingana na mashart. Hapa tutazingumzia flow of control statement
Soma Zaidi...KOTLIN somo la 20: method na properties za map
Katika somo hili tutakwenda kujifunza kuhusu method ambazo hutumika kwenye map data type
Soma Zaidi...