Python somo la 21: Module katika python
Katika somo hili utakwend akujifunz amaana ya module, kazi zake, aina zake na jinsi ya kuandika modile
Module kwenye Python
Maana ya Module
Module kwenye Python ni faili la Python linaloweza kuwa na msimbo wa programu (code), vigezo, kazi (functions), au madarasa (classes) ambayo yanaweza kutumika tena katika miradi tofauti ya programu.
Kwa maneno rahisi, module ni njia ya kugawa msimbo (code) wako katika vipande vidogo vilivyoandaliwa vizuri ili kurahisisha utunzaji na utumiaji wa msimbo huo.
-
Faili yoyote la .py linaweza kuchukuliwa kama module.
-
Mfano: Faili linaloitwa salamu.py linaweza kuwa module yenye kazi za kutoa salamu.
Kwa maelezo rahisi:, tuseme tuna program ya mahesau, ambayo ina mafaili 3 na kila faili likawa na kazi yake. Mfano tukawa na faili la addition.py, division.py na multiplication.py ikawa tuapotaka kujumlisha tunatumia function zilizopo kwneye addition.py, kugawanya tunatumia divisionn.py na hivyo hayo mafaili yote yanajulikana kama module.
Aina za Module
Kuna aina kuu mbili za modules kwenye Python:
-
Built-in Modules (Zilizo tayari kwenye Python): Hizi ni modules zinazokuja na Python. Mfano:
-
math: Kwa hesabu za kisayansi.
-
os: Kwa kushughulikia faili na mfumo wa kompyuta.
-
random: Kwa kuchagua thamani za bahati nasibu.
-
datetime: Kwa kushughulikia tarehe na muda.
-
User-defined Modules (Zilizoandikwa na mtumiaji): Hizi ni modules unazotengeneza mwenyewe kulingana na mahitaji ya mradi wako.
Kazi za Modules
Modules zina faida nyingi, ikiwa ni pamoja na:
-
Urejelevu wa msimbo (Code Reusability): Module inakuruhusu kutumia tena msimbo uleule kwenye miradi tofauti.
-
Kupunguza ukubwa wa programu: Kwa kugawa msimbo katika modules ndogo, programu yako inakuwa rahisi kudhibiti.
-
Kukuza urahisi wa kushirikiana: Developers wanaweza kushirikiana kwa kutumia modules tofauti kwa kazi tofauti.
-
Kupunguza makosa: Kwa kuweka msimbo katika modules, ni rahisi kufuatilia na kurekebisha makosa.
Jinsi Modules Zinavyofanya Kazi
-
Ili kutumia module, unahitaji kuiingiza kwenye programu yako kwa kutumia import.
-
Unapoiingiza module, Python hutafuta faili hiyo katika sehemu tofauti:
-
Sehemu ya sasa (current directory).
-
Sehemu zilizoorodheshwa kwenye PYTHONPATH.
-
Standard Library ya Python.
Mifano ya Kutumia Modules
1. Kutumia Built-in Modules
(a) Math Module:
import math
print(math.sqrt(16)) # Mzizi wa pili wa 16
print(math.pi) # Thamani ya pi
(b) Random Module:
import random
print(random.randint(1, 10)) # Chagua namba ya bahati nasibu kati ya 1 na 10
(c) Datetime Module:
import datetime
sasa = datetime.datetime.now()
print(f"Tarehe na muda wa sasa: {sasa}")
2. Kutumia User-defined Modules
Wacha tuone Jinsi ya kutengeneza module yako mwneyewe na kuitumia kwenye project. Kwa mfano tunataka kutengeneza module ambayo tutaitumia katika kutoa salamu.
(a) Kwanza, unda faili salamu.py:
# salamu.py
def asubuhi(jina):
return f"Habari za asubuhi, {jina}!"
def jioni(jina):
return f"Habari za jioni, {jina}!"
(b) Kisha, tumia module hiyo kwenye faili lingine main.py:
Utaanza kwanza ku import modile ya salamu kwa kuandika jina la module. Mfano import salamu
# main.py
import salamu
print(salamu.asubuhi("Amina"))
print(salamu.jioni("John"))
Hatua kwa Hatua: Jinsi ya Kuandika Module
Hatua ya 1: Tengeneza Faili la Python
Module ni faili la .py. Kwa mfano, unda faili linaloitwa hesabu.py na uandike kazi kadhaa ndani yake:
# hesabu.py
def jumla(a, b):
return a + b
def tofauti(a, b):
return a - b
def eneo_mraba(urefu, upana):
return urefu * upana
Hatua ya 2: Tumia Module kwenye Programu Nyingine
Unda faili lingine main.py na ulete kazi kutoka kwenye hesabu.py:
# main.py
import hesabu
print(hesabu.jumla(5, 3)) # 8
print(hesabu.tofauti(10, 4)) # 6
print(hesabu.eneo_mraba(4, 5)) # 20
Module zaidi ya moja:
Pia unaweza ku import module zaidi ya moja na kufaya kazi kwenye ukurasa mmoja. Kwa mfano tutatumia module zote mbili hapo juu kwneye main.py
# main.py
import salamu
import hesabu
print(salamu.asubuhi("Amina"))
print(salamu.jioni("John"))
print(hesabu.jumla(5, 3)) # 8
print(hesabu.tofauti(10, 4)) # 6
print(hesabu.eneo_mraba(4, 5)) # 20
Hatua ya 3: Leta Kazi Maalum Kutoka Kwenye Module
Unaweza kuchagua kazi maalum kutoka kwenye module badala ya kuleta kila kitu: Yaani mfano hapo kwenye module yetu ya hesabu kuna function 3, sasa badala ya ku import faili zima, tunaweza ku imprt sehemu tu ya hiyo module. Mfano tunataka kutumia function mbili tu ambazo ni jumla na eneo_mraba. Kufanya hivi tutatumia keyword from ikifuatiwa na import ikifuatiwa na hiyo function tunayoitaka. Na sio tu function inaweza kuwa class n.k
from hesabu import jumla, eneo_mraba
print(jumla(7, 2)) # 9
print(eneo_mraba(6, 3)) # 18
Hatua ya 4: Badilisha Jina la Module au Kazi
Unaweza kutumia as kubadilisha jina la module au kazi:
import hesabu as h
print(h.jumla(10, 5)) # 15
Hitimisho
Modules kwenye Python ni zana muhimu kwa urahisi wa kupanga na kutumia tena msimbo. Zinakuja katika aina mbili:
-
Built-in modules kama math na random.
-
User-defined modules unazoweza kutengeneza mwenyewe.
