Malaria ni moja ya magonjwa hatari yanayoongoza katika vifo vya watoto wengi duniani walio chni ya umri wa miaka 5. Katika post hii utakwend akujifunza kuhusuugonjwa huu jinsi unavyotokea, hatuwa zake na dalili zake.
Kwanza wacha tuzione njia kuu mbili ambazo ndizo husababisha ugonjw ahuu kuenea kutoka kwa mtu mmoja kwend akwa mtu mwingine.
Ugonjwa wa malaria unaambukizwa kwa njia kuu mbili:
1. Kuung'atwa na mbu wa Anopheles:
Hii ndiyo njia ya kawaida ya maambukizi ya malaria. Mbu wa Anopheles, anayejulikana kama mbu wa usiku, hubeba vimelea vya malaria aina ya Plasmodium. Vimelea hivi huingia kwenye mwili wa binadamu wakati mbu anapopiga damu.
Mifano:
Mtu anapotembea nje usiku bila kinga dhidi ya mbu, anaweza kuumwa na mbu wa Anopheles na kuambukizwa malaria.
Wakati wa mvua, maji yaliyotuama huzalisha mbu wengi wa Anopheles, na kuongeza hatari ya maambukizi ya malaria.
Watu wanaoishi katika maeneo yenye idadi kubwa ya mbu wa Anopheles wako katika hatari kubwa ya kuambukizwa malaria.
2. Njia zingine:
Njia zingine za maambukizi ya malaria ni nadra, lakini zinaweza kutokea:
Kutokana na kuongezewa damu iliyoambukizwa malaria: Hii inaweza kutokea wakati wa kujifungua, upasuaji, au matibabu mengine yanayohusisha kuongezewa damu.
Kutokana na kupandikizwa kwa viungo: Viungo vilivyopandikizwa kutoka kwa mtu aliyeambukizwa malaria vinaweza kusambaza maambukizi kwa mtu anayepokea kiungo hicho.
Kutokana na kuzaliwa kwa mtoto: Mama anayeambukizwa malaria anaweza kusambaza maambukizi kwa mtoto wake wakati wa ujauzito, kujifungua, au kunyonyesha.
Mifano:
Mtoto anayezaliwa kwa mama aliyeambukizwa malaria anaweza kuzaliwa na maambukizi ya malaria.
Mtu anayepokea damu iliyoambukizwa malaria anaweza kuambukizwa ugonjwa huo.
Mtu anayepokea kiungo kilichotoka kwa mtu aliyeambukizwa malaria anaweza kuambukizwa ugonjwa huo.
Hatuwa za ukuaji wa vimelea vya malaria mwilini:
Sasa wacha tuone hatuwa ambazo vijidudu vya malaria vinapitia ndani ya mwili kabla ya kusababisha malaria. katika hatuwa hizi ini ni sehemu muhimu sana kwa vimelea vya Malaria kukuwa.
Vimelea vya malaria aina ya Plasmodium vinapopita kwenye mwili wa binadamu hupitia hatua kadhaa kabla ya kusababisha dalili za malaria:
Hatua ya 1: Kuingia Mwilini:
Vimelea vya Plasmodium huingia kwenye mwili wa binadamu wakati mbu wa Anopheles anapopiga damu.
Vimelea hivi huingia kwenye mfumo wa damu na kusafiri hadi kwenye ini.
Mfano:
Mtu anapotembea nje usiku bila kinga dhidi ya mbu, anaweza kuumwa na mbu wa Anopheles aliyeambukizwa malaria. Vimelea vya Plasmodium huingia kwenye mwili wa mtu huyu wakati mbu anapopiga damu.
Hatua ya 2: Kukuwa Katika Ini:
Vimelea vya Plasmodium hukaa kwenye ini kwa siku 7-14.
Katika kipindi hiki, vimelea huanza kuzaliana na kuongezeka kwa idadi.
Mfano:
Vimelea vya Plasmodium vilivyoingia kwenye mwili wa mtu aliyeumwa na mbu wa Anopheles hukaa kwenye ini lake kwa siku 7-14. Wakati huu, vimelea huanza kuzaliana na kuongezeka kwa idadi.
Hatua ya 3: Kuingia Kwenye Seli Nyekundu za Damu:
Baada ya siku 7-14, vimelea vya Plasmodium hutoka kwenye ini na kuingia kwenye seli nyekundu za damu.
Katika seli nyekundu za damu, vimelea huendelea kuzaliana na kuharibu seli hizi.
Mfano:
Vimelea vya Plasmodium vilivyoongezeka kwa idadi kwenye ini huingia kwenye seli nyekundu za damu za mtu. Vimelea hivi huendelea kuzaliana na kuharibu seli hizi.
Hatua ya 4: Dalili za Malaria:
Wakati seli nyekundu za damu zinapoharibiwa, dalili za malaria huanza kuonekana.
Dalili hizi zinaweza kujumuisha homa, baridi, maumivu ya kichwa, uchovu, na maumivu ya misuli.
Mfano:
Mtu aliyeambukizwa malaria anaanza kupata dalili kama vile homa, baridi, maumivu ya kichwa, uchovu, na maumivu ya misuli. Dalili hizi hutokea kwa sababu seli nyekundu za damu zinazoharibiwa na vimelea vya Plasmodium.
Hatua ya 5: Kusambazwa kwa Vimelea:
Vimelea vya Plasmodium vinaweza kusambazwa kwa mbu wengine wa Anopheles wakati mbu anapopiga damu ya mtu aliyeambukizwa malaria.
Mbu hawa wanaweza kuambukiza watu wengine na malaria.
Mfano:
Mbu wa Anopheles anayeuma mtu aliyeambukizwa malaria huambukizwa vimelea vya Plasmodium. Mbu huyu anaweza kuambukiza watu wengine na malaria anapowauma.
Hatua za Kuzuia Malaria:
Tumia dawa za kuzuia mbu, kama vile dawa za kupaka na vyandarua vilivyowekwa dawa.
Vaa mavazi yanayofunika mwili wakati wa usiku.
Ondoa maji yaliyotuama karibu na nyumba yako, kwani maeneo haya huzalisha mbu.
Tumia vyandarua vyenye dawa wakati wa kulala.
Pata matibabu mapema ikiwa unashuku una malaria.
Kufuata hatua hizi kunaweza kusaidia kuzuia maambukizi ya malaria na kuokoa maisha.
Post hii inahusu zaidi aina mbalimbali za michubuko,kwa Sababu michubuko utokea sehemu tofauti tofauti na pia Kuna aina mbalimbali kama tutakavyoona hapo mbeleni.
Posti hii inahusu zaidi namna ya magonjwa ya koo yanavyosambaa, magonjwa haya usambaa kutoka sehemu Moja kwenda nyingine kwa njia tofauti kama ifuayavyo
Posti hii inahusu zaidi njia au mbinu ambazo zinaweza kutumika ili kuweza kuepuka kuwepo kwa ugonjwa wa Bawasili kwenye jamii, hizi ni njia za awali za kupambana na kuwepo kwa Ugonjwa wa Bawasili.
Kisonono ni ugonjwa unaosababishwa na bakteria wa zinaa ambao wanaweza kuwaambukiza wanaume na wanawake. Kisonono mara nyingi huathiri urethra, puru au koo. Kwa wanawake, ugonjwa wa kisonono unaweza pia kuambukiza kizazi.
Posti hii inazungumzia kuhusiana na Maambukizi kwenye figo (pyelonephritis) ni aina mahususi ya maambukizi ya njia ya mkojo (UTI) ambayo kwa kawaida huanza kwenye urethra au kibofu chako na kusafiri hadi kwenye figo zako.