Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu historia ya mkataba wa al-Fudhul na matokeo yake katika kusimamaia haki za wafanyabiashara.
Hilf al-Fudul (Kiswahili: Agano la Wenye Haki) ilikuwa muungano au ushirikiano ulioundwa huko Makka mwaka wa 590 BK, ili kuanzisha haki kwa wote kupitia hatua za pamoja, hasa kwa wale ambao hawakuwa chini ya ulinzi wa ukoo wowote. Kwa sababu ya jukumu la Muhammad ﷺ katika kuunda agano hilo, muungano huu una nafasi muhimu katika maadili ya Kiislamu. Kwa kuwa "fudul" kwa kawaida inamaanisha "wenye haki," muungano huu mara nyingi hutafsiriwa kama "Ligi ya Wenye Haki."
Historia ya Tukio Agano hilo, au hilf kwa Kiarabu, lilifanyika mwezi mmoja baada ya kumalizika kwa Vita vya Fijar, katika mwezi wa Dhu al-Qi'da. Mwanahstoria Montgomery Watt anabainisha kwamba vita hivyo vilisababisha Makka kudhibiti barabara ya kibiashara kati ya Iraq na al-Hirah.
Mwanahistoria Martin Lings anaelezea umuhimu wa kihistoria wa mfumo wa haki huko Makka. Katika miaka iliyotangulia agano hilo, Quraysh walikuwa wakihusika katika migogoro ya hapa na pale. Vita, kama kawaida, vilikuwa matokeo ya mauaji yasiyotatuliwa ufumbuzi wake (hukumu). Athari yake ilikuwa kuongezeka kwa kutoridhika na mfumo wa haki uliokuwa ukihitaji vita vya kuzusha. Viongozi wengi wa Quraysh walikuwa wamesafiri kwenda Syria, ambako waliona haki ikitawala. Hali kama hiyo pia ilikuwapo Abyssinia. Hakuna mfumo kama huo, uliokuwapo Arabia.
Kanuni ya hilf ilianzishwa awali na Hashim ibn Abd Manaf kama njia ya kuanzisha ushirikiano mpya kati ya wafanyabiashara wenye nguvu sawa, wawe ni Wenyeji au wageni. Iliwezesha kuunda ushirikiano nje ya Makka na kurekebisha uwiano wa nguvu kwa heshima na biashara ndani ya Makka. Hilf wakati mwingine ilisababisha kuundwa kwa makabila mapya, kama ilivyokuwa kwa Banu Hashim. Mabadiliko hayo yalibadili mfumo wa jadi wa kabila na mahusiano ya kijamii huko Makka.
Chanzo chake:
Mfanyabiashara mmoja wa Yemeni kutoka Zabid alikuwa ameuza bidhaa fulani kwa al-As ibn Wa'il al-Sahmi (baba wa Amr ibn al-As). Baada ya kuchukua bidhaa hizo, huyo Mquraysh alikataa kulipa bei iliyokubaliwa, akijua kuwa mfanyabiashara huyo hakuwa na mshirika au ndugu huko Makka ambaye angeweza kumtegemea kwa msaada. Mfanyabiashara huyo wa Yemeni, badala ya kuliacha lipite, alikata rufaa kwa Quraysh kuona kuwa haki inatendeka. Lakini kwa sababu ya nafasi ya al-As ibn Wa'il kati ya Quraysh, walikataa kumsaidia mfanyabiashara huyo wa Yemeni. Hivyo, mfanyabiashara huyo alikwenda kwenye mlima Abi Qays kuimba mashairi akiomba haki:
Mashairi ya Kutafuta Haki: "Enyi watu mnaodhulumu katika biashara zenu, katikati ya Makka, mbali na nyumbani na watu Mlinzi aliyedhulumiwa, ambaye hakutumia siku zake, enyi wanaume kati ya al-hijr na jiwe Kizuizi kwa heshima yake kinatimizwa, hakuna kizuizi kwa usaliti wa kikatili."
Al-Zubayr ibn ‘Abd al-Muttalib, baba mkubwa wa Muhammad, anaaminika kuwa wa kwanza kutoa wito wa agano hilo. Muhammad, ambaye baadaye alikuja kuwa mtume wa Uislamu, alishiriki katika hilf. Baadhi ya koo zilikutana katika Dar al-Nadwa, jengo kaskazini mwa Kaaba, mahali pa kukutana kwa viongozi wa koo (malaʾ), ambapo waliamua kuchukua jukumu la kumtetea mfanyabiashara wa Yemeni na kufidia hasara zake. Mkutano uliandaliwa katika nyumba ya Abdullah ibn Jad'an. Katika mkutano huo, machifu na wanachama mbalimbali wa koo walikubaliana kusaidia yeyote aliyedhulumiwa, kuingilia kati migogoro kwa pamoja ili kuanzisha haki, na kutetea watu ambao walikuwa wageni huko Makka au ambao hawakuwa chini ya ulinzi wa ukoo.
Ahadi ya Kifungo: Al-Zubayr b. ‘Abd al-Muttalib alizungumza mistari ifuatayo kuhusu agano hilo: "Niliapa, Tufanye agano dhidi yao, ingawa sisi sote ni wanachama wa kabila moja. Tutaliita al-fudul; ikiwa tutafanya agano kwa jina lake, mgeni anaweza kushinda wale waliokuwa chini ya ulinzi wa wenyeji, Na wale wanaozunguka kaaba watajua kuwa tunakataa dhuluma na tutazuia mambo yote ya aibu."
Na baada ya hapo: "Al-fudul walifanya agano na muungano kuwa hakuna mkosaji atakayekaa katika moyo wa Makka. Hili lilikuwa jambo walilokubaliana kwa uthabiti na hivyo jirani anayepewa ulinzi na mgeni asiye na ulinzi ni salama miongoni mwao."
Muungano wa Makabila Makabila yaliyoshiriki katika agano hili yalikuwa: Banu Hashim, Banu Zuhra, Banu Muttalib, Banu Asad na Banu Taym. Mwanahistoria Montgomery Watt anabainisha mwendelezo na hilf al-Muthayyabun ya awali wakati wa mgogoro wa mrithi wa Qusay. Ilijumuisha vikundi vya koo zinazopingana, na kikundi cha koo kinachojulikana kama Hilf al-Muthayyabun kikipingana na Banu Makhzum na Banu Sahm, waliojitokeza katika Ahlaf. Isipokuwa hii ilikuwa kwa Banu Nawfal na ‘Abd Shams (Banu Umayya) yenye nguvu, ambao walikuwa wamekuwa matajiri kutokana na biashara yao, walijitenga na muungano wa Muṭayyabūn mnamo 605 na kuingia katika biashara na Aḥlāf.
Agano hilo lilianza dhana ya haki huko Makka, ambayo baadaye ilirudiwa na Muhammad alipohubiri Uislamu. Baadaye, baada ya kutangaza Uislamu, Muhammad bado alikiri uhalali na thamani ya agano hilo, licha ya wanachama wake wengi kuwa wasiokuwa Waislamu. Abu Bakr pia anasemekana kukubali agano hili. Dhana hii inatokana na ukweli kwamba Abdullah ibn Jad'an, ambaye nyumba yake ilikuwa eneo la kiapo hiki, alikuwa ni ndugu wa ukoo wa Abu Bakr.
Maadili ya Kiislamu Anas Malik anaona agano hili kama mfano wa uhuru katika Uislamu, na Mwanahistoria Anthony Sullivan analiangalia kama msaada kwa wanademokrasia wa Kiislamu.
Kwa muhtasari, agano hili lina umuhimu mkubwa katika maadili ya Kiislamu na ni mfano wa nia ya Uislamu katika haki za binadamu na ulinzi wa haki hizo
Je! umeipenda hii post?
Ndio Hapana Save post
Rajabu 
Tarehe 2024-08-01 15:08:24 Download PDF
Share On
Facebook
or
Whatsapp
Imesomwa mara 164
Sponsored links
👉1 Madrasa kiganjani
👉2 Kitabu cha Afya
👉3 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w)
👉4 Kitau cha Fiqh
👉5 kitabu cha Simulizi
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 6: Nasaba ya Mtume Muhammaﷺ
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu Nasaba ya Mtume Muhammad ﷺ toka kwa wazazi wake Mpaka kwa Nabii Ibrahim Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 40: Historia fupi ya Walib Ibn Al-Mughira
Katika somo hili utajifunza kuhusu mmoja katika maadui wakubwa wa Mtume Muhammad wakati akilingania watu. Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 27: Kushuka tena kwa Wahyi
Baada ya kukatika kwa Wahyi kwa muda wa masiku kadhaa hatimaye Jibril akaleta tena wahyi kwa mara nyingine. Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 22: Kujengwa upya kwa Al-Kaabah
Katika somo hili utakwenda kujifunza tukio la kujengwa upya kwa Al-Kaabah tukufu Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 48: Hijra ya kwanza kuelekea Ethiopia
Katika somo hiliutajifunza kuhusu Hijra ya Kwanz ana ya Pili kuelekea Ethiopia na mambo yaliyojitokeza. Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 34: Amri ya kulingnia dini kwa uwazi
Katika somo hili utajifunz akuhusu amri ya kulingania dini bila ya kificho, baada ya kulingania kwa siri kwa miaka mitatu Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 25 Jibril analeta Wahyi kwa Mtume Muhammad ﷺ
Katika somo hili utakwend akujifunz akuhusu historia ya Mwanzoni mwa Wahyi aliouleta Jibril kwa Mtume Muhammad ﷺ Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 43: Mateso walyoyapata waslamu
Katka somo hili utakwenda kujifunza kuhusu mateso ambayo wamepewa Waislamu ili kuachana na uislamu wao Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 31: Watu wa Mwanzoni kuingia katika uislamu
Katika somo hili utakwenda kujifunz akuhusu watu wa mwanzoni kuingia katika Uislamu Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 12: Historia fupi ya Salma bint Amir mama Abdul Muttalib
Katika somo hili utawenda kujifunza Historia fupi ya Salma bint Amir mama wa babu yake Mtume Muhammad kwa upande wa baba Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 30: Miaka mitatu ya kulingania kwa siri
Katika somo hili utakwenda kujifunz akuhusu miaka mitatu ya kulingania dini kwa siri na mambo yaliyojitokeza. Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 44: Historia fupi ya Mke wa Abu Lahab - Arwā bint Ḥarb
Katika somo hili utakwenda kujifunza kwa ufupi historia ya mmoja katika maadui wakubwa wa Uislamu wakati Mtume alipokuwa analingania dini. Soma Zaidi...