Hapa utajifunza chanzo vya vita vya al fijar na vipi Mtume Muhammad ﷺ alishiriki katika vita hivyo.
Vita vya Fijar (kwa Kiarabu: حرب الفِجَار, kilichotamkwa: Ḥarb al-Fijār, maana yake 'Vita vya Kuchukiza') vilikuwa mfululizo wa mapigano yaliyotokea mwishoni mwa karne ya 6, hasa kati ya makundi mawili makuu ya kikabila ya Arabia, Quraysh na Hawazin. Kwa mujibu wa vyanzo, mapigano hayo yalitokea kwa siku nane katika kipindi cha miaka minne.
Mgogoro huu ulipewa jina hili kutokana na ukweli kwamba mapigano yake yalifanyika katika miezi mitakatifu ambayo vita vilikuwa vimepigwa marufuku—marufuku ambayo kwa kawaida iliruhusu biashara kufanyika bila kuingiliwa na mifarakano ya kikabila.
Vita vilikuwa kati ya 'makundi mawili makubwa ya miji ya Makka na Taif': kwa upande mmoja, Qays (bila Ghatafan) na, kwa upande mwingine, Quraysh na Kinana. Makabila mbalimbali ya Qaysi yalishiriki, yakiwemo Hawazin, Banu Thaqif, Banu Amir na Banu Sulaym.
Mfalme wa Lakhmid wa al-Hirah, al-Nu'man III, alimwagiza kiongozi wa Banu Amir, Urwa al-Rahhal, kuongoza msafara wa mfalme kwenda kwenye soko la kila mwaka huko Ukaz katika Hejaz. Al-Barrad ibn Qays, kutoka kabila la Kinana ambaye alikuwa amefukuzwa kutoka kabila lake, aliomba nafasi hiyo, lakini Urwa, ambaye alikuwa akihudhuria vikao vya mfalme mara kwa mara, alimdhihaki al-Barrad kwa kuwa mtu aliyefukuzwa na kumshawishi al-Nu'man amteue yeye badala yake. Alipokuwa akiiongoza msafara kuelekea Ukaz, Urwa aliviziwa na kuuawa na al-Barrad, ambaye aliendelea kuchukua mali za msafara huo. Shambulio la al-Barrad lilitokea wakati wa miezi mitakatifu ambapo mapigano yalikuwa yamepigwa marufuku miongoni mwa Waarabu.
Kwa kujibu, Abu Bara, mkuu wa Banu Amir na kabila lake la Hawazin, aliwaita watu wake kuchukua silaha. Kiongozi wa Quraysh, Harb ibn Umayya, alikuwa mshirika wa al-Barrad, lakini Quraysh pia walikuwa na uhusiano wa karibu na Kilab, tawi la Banu Amir ambalo Urwa na Abu Bara walitoka. Kilab na Ka'b, tawi jingine la Banu Amir, walikuwa wanachama wa Ḥums, agano la kiuchumi na kidini likiwemo Quraysh na makabila mengine yaliyoishi katika Ḥaram (eneo linalozunguka Makka ambalo lilichukuliwa kuwa takatifu na Waarabu). Kilab na Ka'b hawakuishi ndani ya Ḥaram. Walikuwa wanachama kutokana na asili yao ya mama kutoka Quraysh.
Shambulio hilo lilisababisha mgogoro ambao ulidumu kwa miaka minne. Siku tatu za kwanza za mapigano (wakati mwingine huchukuliwa kama vita moja, wakati mwingine vitatu) zilikuwa na mapigano madogo.
Habari za kuuawa kwa Urwa zilifika Ukaz, ambapo mlinzi wa al-Barrad, Harb ibn Umayya, alikuwa amekusanyika na viongozi wengine wa Quraysh. Walipotambua kwamba Banu Amir wangekuwa wanatafuta kulipiza kisasi kwa kuuawa kwa Urwa, Quraysh na Kinana walielekea Makka. Kiongozi wa Taymite, Abd Allah ibn Jud'an, aliripotiwa kutoa silaha kwa watu mia moja wa Quraysh. Walifuatwa na Hawazin, ambao waliwashambulia huko Nakhla; siku ya mapigano hayo inajulikana kama yawm Nakhla ('siku ya Nakhla'), na kwa kawaida huhesabiwa kama siku ya nne ya mapigano katika ḥarb al-fijār na siku ya kwanza ya vita vya pili (ingawa wakati mwingine huhesabiwa kama siku ya nne ya vita vya kwanza).
Usiku ulipofika kwenye yawm Nakhla, Quraysh na Kinana waliweza kutoroka kuelekea Ḥaram. Wakati huo, Kilab walikomesha ufuatiliaji wao kwa kuhofia kuvunja utakatifu wa Ḥaram. Ushiriki wa Abu Bara na Kilab katika vita ulijikita kwenye siku ya Nakhla.
Mwaka uliofuata, makundi yaliyozozana yalikutana tena, wakati huu huko Shamta/Shamza, karibu na Ukaz. Siku hii ya mapigano inajulikana kama yawm Shamṭa. Wapinzani walikuwa wale wale, isipokuwa kwamba Banu Amir hawakujiunga na matawi yake, Ka'b na Kilab. Hawazin walishinda.
Mapigano yalijirudia tena mwaka uliofuata, wakati huu huko Ukaz; tena Hawazin walishinda. Vita hivyo vinajulikana kama yawm al-ʿAblāʾ.
Vita vya kwanza mwaka huu vinajulikana kama yawm ʿUkāẓ au yawm Sharab. Katika tukio hili, Quraysh na Kinana walishinda. Hata hivyo, mapigano mengine yalifuata—siku ya nane ya mapigano kwa jumla: yawm al-Ḥurayra, inayoitwa hivyo kwa sababu ilifanyika kwenye Harra karibu na Ukaz, na tena Hawazin walishinda. Amani ilirejeshwa baada ya mapigano machache zaidi.
Motisha za vita hizi hasa hazjulan kwa kina. Sababu ya msingi kawaida hutambulika kama ushindani juu ya udhibiti wa njia za biashara na mapato yanayohusiana katika Najd. Quraysh walikuwa wakifanikiwa kudhibiti njia hizi, na walifadhili silaha kwa washirika wao katika ḥarb al-fijār. Licha ya vipindi vya vita, Quraysh walitokea wakiwa washindi. Wanahistoria wa kisasa kwa ujumla wamekadiria kwamba Vita vya Fijar vilihusiana na juhudi za Quraysh kufunga njia ya msafara kati ya al-Hirah na Yemen kupitia Ta'if, mji ambao ulikuwa mshindani wa kibiashara wa Makka, au kuelekeza njia hiyo kupitia Makka.
Tathmini hii ya kawaida ya vita ilitiliwa shaka na Mwanahistoria Ella Landau-Tasseron, ambaye alidai kwamba Banu Amir na Quraysh walikuwa na nia ya pamoja ya kupata udhibiti mkubwa wa misafara ya kila mwaka ya Lakhmid kwenda Yemen. Zaidi ya hayo, Ja'far (kabila kuu la Kilab na Banu Amir na Hawazin kwa ujumla) na Quraysh walionekana kama maadui na Bakr ibn Abd Manat, tawi la Kinana ambalo al-Barrad alitoka. Uadui wa Bakr ibn Abd Manat dhidi ya Ja'far ulitokana na kufutwa kwa kubaliano la ulinzi na mkuu wa Ja'far, kaka wa Abu Bara, al-Tufayl; Bakr ibn Abd Manat walikuwa wameingia katika ulinzi wa al-Tufayl huko Najd baada ya Quraysh kuwafukuza kutoka Makka. Katika miaka iliyotangulia Vita vya Fijar, Bakr ibn Abd Manat walijaribu kupata nafasi za kulinda misafara ya Lakhmid. Ingawa kuuawa kwa Urwa na al-Barrad ilikuwa kinyume na maslahi ya Kilab na Quraysh, hawa wa mwisho walilazimika kupigana kutokana na nia ya Kilab ya kulipiza kisasi dhidi ya washirika wa Quraysh wa al-Barrad. Ushiriki mdogo wa Kilab katika vita vilivyofuata huenda ulionyesha nia yao ya kutovunja agano la Ḥums.
Vyanzo vinakubaliana kuripoti kwamba mtume Muhammad, ambaye alikuwa mwanachama wa Quraysh, alihusika kwa kiasi fulani katika vita hivi, huku umri wake wakati huo ukiwa umetolewa na vyanzo mbalimbali kama kati ya miaka 14 au 15. Baadhi, kama Kitab al-Aghani, mkusanyiko mkubwa wa mashairi ya Kiislamu ya mapema na kabla ya Uislamu ya Kiarabu, wanaripoti kwamba Muhammad alipigana (kwa ujasiri) katika vita vya yawm Shamṭa (ambapo Quraysh walishindwa). Pia baadhi ya vyanzo vinasema kuwa Mtume Muhammad alikuwa aiokota mishale ya maadui na kuwapa wapiganaji wa Quraysh.
Je! umeipenda hii post?
Ndio Hapana Save post
Rajabu 
Tarehe 2024-08-01 14:23:00 Download PDF
Share On
Facebook
or
Whatsapp
Imesomwa mara 104
Sponsored links
👉1 Madrasa kiganjani
👉2 Kitau cha Fiqh
👉3 kitabu cha Simulizi
👉4 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w)
👉5 Kitabu cha Afya
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 51: Maquarish wanamuendea tena Mzee Abu Talib
Baada ya Maquraish kufeli mpango wao wa kuwarejesha Wahamiaji, wakaamuwa wafanye mbinu nyingine kwa ajili ya kuzuia harakati za Mtume Muhammad Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 47: Nyumba ya Arqam Ibn Abi Al Arqam na kazi zake
Katika somo hili utakwenda kujifunza mchango mkubwa wa nyumba ya Arqam Ibn Abi AL Arqam katika historia nzima ya Uislamu Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 34: Amri ya kulingnia dini kwa uwazi
Katika somo hili utajifunz akuhusu amri ya kulingania dini bila ya kificho, baada ya kulingania kwa siri kwa miaka mitatu Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 40: Historia fupi ya Walib Ibn Al-Mughira
Katika somo hili utajifunza kuhusu mmoja katika maadui wakubwa wa Mtume Muhammad wakati akilingania watu. Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 46: Historia fupi ya Al-Arqam ibn Abi al-Arqam
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuusu historia ya mmoja katika maswahaba wa mwanzoni na mwenye mchango mkubwa sana katika uislamu ambaye ni Al-Arqam ibn Abi al-Arqam Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 16: Historia ya Abu Talib
Katika somo hili utakwenda kujifunza historia ya Abu Talib ibn Abd al-Muttalib ambaye ni baba yae mkubwa Mtume ﷺ Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 12: Historia fupi ya Salma bint Amir mama Abdul Muttalib
Katika somo hili utawenda kujifunza Historia fupi ya Salma bint Amir mama wa babu yake Mtume Muhammad kwa upande wa baba Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 24: Katika pango la Hira
Katika somo hili utakwend akujifunz akuhusu yaliyojiri katka pango la Hira kabla ya kupokea utume Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 11: Kufarki kwa babu yake na kulelewa na baba yake mkubwa
Katika somo hili utajifunza kuhusu Mtume MUhammad ﷺ kulelewa na Kufarki kwa babu yake na kulelewa na baba yake mkubwa: Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 18: Historia ya vita vya Fijar
Hapa utajifunza chanzo vya vita vya al fijar na vipi Mtume Muhammad ﷺ alishiriki katika vita hivyo. Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 23: Maisha ya Mtume muhammad kabla ya utume
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu maisha ya Mtume Muammad ﷺ wakati wa ujana wake na kabla ya utume Soma Zaidi...
Historia ya Mtume Muhammad ﷺ somo la 27: Kushuka tena kwa Wahyi
Baada ya kukatika kwa Wahyi kwa muda wa masiku kadhaa hatimaye Jibril akaleta tena wahyi kwa mara nyingine. Soma Zaidi...