Aina za vyakula somo la 8: Vyakula vya vitamini C

Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu vitmini C, kazi zake mwilini, na vyakula vya vitamini C.

Fahamu Vitamini C: Kazi Zake, Vyakula, na Athari za Upungufu

Vitamini C ni mojawapo ya vitamini muhimu sana katika mfumo wa kinga mwilini. Inajulikana kwa sifa zake za antioxidant, ambazo husaidia kuupa mwili nguvu na kinga ya kupambana na sumu na vijidudu shambulizi. Vitamini C inapendelewa kuwepo ndani ya miili yetu kwa wingi muda wote. Wataalamu wa afya wanapendekeza kutumia vitamini C kwa ajili ya kupunguza uwezekano wa kupata mafua na homa ya mafua mara kwa mara. Katika makala hii, tutachambua kwa kina kuhusu vitamini C, kuanzia maana yake, vyanzo vyake, kazi zake mwilini, dalili za upungufu, na athari za kuwa na vitamini C kupitiliza.

Maana na Historia ya Vitamini C

Vitamini C, kitaalamu pia hufahamika kama ascorbic acid au ascorbate. Ni vitamini inayoyeyuka kwenye maji na husaidia kukinga mwili dhidi ya maradhi ya kiseyeye (scurvy), ambayo ni hatari sana kwa afya. Ugunduzi wa vitamini C ulifanywa miaka ya 1920 na mwanasayansi Albert von Szent Györgyi. Mwanasayansi Kazimierz Funk ndiye aliyeeleza kwanza kuhusu maradhi yanayosababishwa na upungufu wa virutubisho mwilini, akitaja ugonjwa wa scurvy na kuupa virutubisho herufi C.

Baada ya ugunduzi wa Albert von Szent Györgyi, na tafiti za Haworth, kemikali iitwayo ascorbic acid ilipewa herufi C. Hivyo, herufi C kwenye vitamini C ina maana ya ascorbic acid. Wataalamu wa afya wanatueleza kuwa wanyama hawawezi kuishi bila ya vitamini C mwilini mwao. Vitamini C ndiyo vitamini ya kwanza kutengenezwa na binadamu kikemikali.

Vyakula vya Vitamini C

Kwa kuwa tumeshafahamu maana na historia ya vitamini C, hapa tutachambua vyanzo vya vitamini C. Vitamini C hupatikana kwenye matunda yenye ladha ya uchachu (citrus) na matunda yenye rangi ya njano, pamoja na mboga za majani.

Vyakula vya Vitamini C

Pera
Pilipili
Papai
Chungwa
Limao/ndimu
Zabibu
Nanasi
Pensheni
Kabichi
Embe
Nyanya
Tunguja
Palachichi
Kitunguu
Karoti
Epo

Mbali na mboga za majani na matunda, pia unaweza kupata vitamini C kwa kula maini, maziwa, na mayai. Vidonge vya vitamini C pia ni chanzo kizuri.

Kazi za Vitamini C Mwilini

Kama tulivyoona, vitamini C hulinda mwili dhidi ya mashambulizi na sumu za vyakula. Pia husaidia katika kulinda mwili dhidi ya magonjwa mbalimbali kama kiseyeye, magonjwa ya ngozi, mifupa, na moyo. Katika kipengele hiki, tutaona kwa undani zaidi kuhusu kazi hizi za vitamini C mwilini.

Kazi Kuu za Vitamini C

Utengenezaji wa Collagen: Collagen ni protini muhimu kwa ajili ya utengenezaji wa tishu zinazojulikana kama connective tissues na kusaidia uponaji wa vidonda na majeraha. Mtu mwenye upungufu wa vitamini C vidonda vyake vitachelewa sana kupona ukilinganisha na mwenye vitamini C vya kutosha.
Antioxidant: Vitamini C ni antioxidant inayosaidia kulinda miili yetu dhidi ya mipambano ya kikemikali ya molekuli ndani ya miili yetu. Antioxidant husaidia katika uuguzi wa oksijeni mwilini na kupunguza sumu za vyakula mwilini.
Kinga ya Mwili: Vitamini C husaidia mfumo wa kinga mwilini kwa kuimarisha seli nyeupe za damu, zinazojulikana kama lymphocytes, ambazo ni askari wa mwili dhidi ya vimelea vya maradhi kama virusi, fangasi, protozoa, na bakteria.

Kazi Nyingine za Vitamini C

Kulinda Mwili Dhidi ya Kiseyeye: Ugonjwa wa kiseyeye husababishwa na upungufu wa vitamini C na unaweza kutibiwa kwa kuongeza vitamini C mwilini.
Kulinda Mwili Dhidi ya Maambukizi na Mashambulizi: Tafiti zinaonesha kuwa vitamini C inaweza kusaidia kupunguza nguvu za virusi waletao mafua na homa ya mafua.
Kulinda Mwili Dhidi ya Saratani: Tafiti mbalimbali zimefanywa kuhusu aina za saratani na vitamini C kama saratani ya matiti na mapafu. Ingawa tafiti hizi hazijathibitisha moja kwa moja kuwa vitamini C inasaidia kuondoa saratani, imeonyesha kuwa vitamini C husaidia kuboresha afya na kuishi vyema kwa wagonjwa wa saratani.
Kulinda Mwili Dhidi ya Magonjwa ya Mishipa ya Damu na Moyo: Vitamini C husaidia kulinda miili yetu dhidi ya maradhi yanayohusiana na mishipa ya damu na moyo (cardiovascular diseases).

Dalili za Upungufu wa Vitamini C

Endapo kutatokea upungufu wa vitamini C mwilini, kuna athari kubwa zinazoweza kutokea, ikiwemo:

Ugonjwa wa Kiseyeye (Scurvy): Ugonjwa huu husababisha dalili kama kushindwa kuhema vizuri, maumivu ya mifupa, kutokwa na damu kwenye mafinzi, na uponaji hafifu wa vidonda.
Kuchelewa Kupona kwa Vidonda: Upungufu wa vitamini C husababisha vidonda kuchukua muda mrefu kupona.
Maumivu ya Mifupa na Misuli: Vitamini C ni muhimu kwa afya ya mifupa na misuli, hivyo upungufu wake huleta maumivu.
Kutokwa na Damu kwenye Mafinzi: Upungufu wa vitamini C husababisha mafinzi kuwa dhaifu na kupelekea kutokwa na damu.

Athari za Kula Vitamini C Kupitiliza

Kila kirutubisho kinahitajika ndani ya miili yetu kwa kiwango maalumu. Endapo kirutubisho kitakuwa kingi kupitiliza, athari zinaweza kutokea katika afya ya mtu. Miongoni mwa athari za kuwa na vitamini C kupitiliza ni kama zifuatazo:

Kichefuchefu: Vitamini C nyingi inaweza kusababisha kichefuchefu.
Maumivu ya Tumbo: Kula vitamini C nyingi inaweza kupelekea maumivu ya tumbo.
Kuharisha: Vitamini C nyingi inaweza kusababisha kuharisha.
Kutengeneza Vijiwe Kwenye Figo: Kiwango kikubwa cha vitamini C kinaweza kusababisha kutengeneza vijiwe kwenye figo.
Kujaza Tumbo: Vitamini C nyingi inaweza kusababisha tumbo kujaa na kutokuwa na raha.

Ugonjwa wa Kiseyeye

Ugonjwa wa kiseyeye husababishwa na upungufu wa vitamini C mwilini. Dalili za ugonjwa huu huanza kutokea mwezi mmoja baada ya upungufu wa vitamini C kuanza kutokea mwilini. Dalili za ugonjwa wa kiseyeye ni pamoja na:

Kushindwa Kuhema Vizuri: Mgonjwa hushindwa kuhema vizuri kutokana na udhaifu wa misuli.
Maumivu ya Mifupa: Mgonjwa hupata maumivu makali ya mifupa.
Kutokwa na Damu Mafinzi: Mafinzi ya mgonjwa hutokwa na damu kwa urahisi.
Uponaji Ulio Hafifu wa Vidonda: Vidonda vya mgonjwa huchukua muda mrefu kupona.
Homa: Mgonjwa anaweza kupata homa.
Mwili Kukosa Nguvu: Mgonjwa hukosa nguvu na kuhisi uchovu.
Maumivu ya Misuli na Viungio: Mgonjwa hupata maumivu ya misuli na viungio.
Kifo: Ugonjwa wa kiseyeye usipotibiwa mapema unaweza kusababisha kifo.

Hitimisho

Vitamini C ni muhimu sana kwa afya ya binadamu. Hakikisha unakula vyakula vyenye vitamini C kwa wingi ili kuboresha afya yako na kuzuia maradhi mbalimbali. Endelea kujifunza na kuwa makini katika lishe yako ili kudumisha afya bora.

Download Post hii hapa

Download App Yetu

Jifunze zaidi, na wasiliana nasi ukiwa na App yetu. Bofya link hapo chini kuweza kuipakua.

Download Now

Zoezi la Maswali

Nyuma Endelea

Umeionaje Makala hii.. ?

Nzuri Mbaya Save

Author: Rajabu

Tarehe: 1970-01-01 03:33:44 Topic: Aina za vyakula Main: Afya File: Download PDF Views 822

Share On:

Facebook WhatsApp

Sponsored links
👉1 Bongolite - Game zone - Play free game 👉2 Simulizi za Hadithi Audio 👉3 Kitabu cha Afya 👉4 Kitau cha Fiqh 👉5 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w) 👉6 Madrasa kiganjani