Aina za vyakula somo la 11: Vyakula vya vtamini K

katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu vitamini K, kazi zake mwilini, athari za upungufu wake, na vyakula vyenye vitamini K kwa wingi

Vitamini K na Faida Zake Mwilini

Vitamini K ni moja ya vitamini ambavyo miili yetu inavihitaji kwa ajili ya shughuli mbalimbali muhimu. Endapo upungufu wa vitamini hii utatokea, madhara makubwa ya kiafya yanaweza kumkumba mtu. Katika makala hii, tutaangalia zaidi kuhusu vitamini K, vyanzo vyake, kazi zake mwilini, athari za upungufu wake, na athari za kuzidi kwa vitamini K mwilini.

Yaliyomo:

Nini Maana ya Vitamini?
Vitamini K ni Nini?
Wapi Nitapata Vitamini K?
Ni Zipi Kazi za Vitamini K?
Ni Zipi Athari za Upungufu wa Vitamini K?
Ni Zipi Athari za Kuzidi kwa Vitamini K?

Nini Maana ya Vitamini?

Vitamini ni kampaundi za ogania ambazo zinahitajika na mwili kwa ajili ya ukuaji na utendaji wa michakato ya kibaiolojia ndani ya miili yetu (metabolism). Ni virutubisho ambavyo havitengenezwi ndani ya miili yetu. Vitamini vipo katika makundi mawili makuu: fat-soluble (hupatikana kwenye mafuta) na water-soluble (hupatikana kwenye maji).

Fat-soluble vitamins: Hizi ni vitamini ambazo mwili unaweza kuzihifadhi kwa ajili ya matumizi ya baadaye. Vitamini hivi ni kama A, D, E, na K. Hii ina maana hatuhitaji kula vyakula vyenye vitamini hivi kila siku.
Water-soluble vitamins: Hizi ni vitamini ambazo mwili hauwezi kuzihifadhi, hivyo tunahitaji kula vyakula vyenye vitamini hivi kila siku. Mfano wa vitamini hizi ni B na C.

Vitamini K ni Nini?

Vitamini K ni vitamini katika kundi la fat-soluble ambazo zimetokana na kampaundi za naphthoquinone. Vitamini hivi vimeitwa K kutokana na neno la lugha ya Danish "koagulation" ambalo lina maana ya "coagulation" kwa Kiingereza, yaani kuganda. Hii ni kwa sababu vitamini K inahitajika mwilini kusaidia mchakato wa kuganda kwa damu pindi mtu anapopata jeraha.

Kwa mara ya kwanza vitamini K vilianza kuandikwa kwenye maandishi na mwanasayansi wa Danish Henrik Dam mwaka 1929 alipokuwa akifanya tafiti juu ya kazi za cholesterol mwilini. Wataalamu wa lishe wameigawa vitamini K katika makundi mawili: K1 na K2. Vitamini K1, kitaalamu huitwa phytonadione, hupatikana kwenye mboga za majani, na vitamini K2, kitaalamu huitwa menaquinone, hupatikana kwenye nyama, mayai, na maziwa.

Wapi Nitapata Vitamini K?

Vitamini K1:

Mchicha
Kabichi
Spinach
Kisamvu
Mboga nyinginezo za majani
Mapalachichi
Zabibu
Matunda mengineyo

Vitamini K2:

Nyama
Mayai
Siagi
Maziwa
Vyakula vingine vya mfanano na hivi

Ni Zipi Kazi za Vitamini K?

1. Kuganda kwa Damu:

Hii ndiyo kazi kuu ya vitamini K. Pindi unapopata jeraha lolote ambalo litapelekea damu kutoka, vitamini K huhakikisha damu inaganda na kusimamisha kutokwa na damu. Vitamini K hutumika katika kutengeneza prothrombin, factors VII, IX, pamoja na X, ambazo zote huitwa clotting factors na husaidia kusimamisha damu isiendelee kutoka kwenye jeraha.

2. Afya ya Mifupa:

Vitamini K husaidia katika kuboresha afya ya mifupa kwa kudhibiti ujazo na tungamo la mifupa na kuzuia mifupa kuwa midhaifu na kupasuka kwa urahisi (osteoporosis). Tafiti zinaonyesha kuwa vitamini K ni muhimu katika kulinda mifupa dhidi ya maradhi haya.

3. Afya ya Ubongo na Kumbukumbu:

Tafiti zinaonyesha kuwa watu wenye umri wa zaidi ya miaka 70 ambao wana vitamini K vya kutosha kwenye damu zao wana uwezo mkubwa wa kukumbuka kuliko wale wenye upungufu wa vitamini K.

4. Afya ya Moyo:

Vitamini K husaidia kushusha presha ya damu kwa kuzuia kuganda kwa madini ndani ya mishipa ya damu. Hii husaidia moyo kusukuma damu bila matatizo na kupunguza athari za kupata stroke (kupooza).

5. Kulinda Mwili Dhidi ya Saratani:

Baadhi ya waandishi wanaeleza kuwa vitamini K husaidia kulinda mwili dhidi ya vimbe za saratani, lakini bado hakuna ushahidi wa kisayansi wa kutosheleza kuthibitisha madai haya.

Ni Zipi Athari za Upungufu wa Vitamini K?

Kuchelewa kuganda kwa damu katika jeraha ama kidonda
Kutokwa na damu hata kama hakuna jeraha
Uwezekano mkubwa wa kupata maradhi ya saratani
Uwezekano mkubwa wa kupata maradhi ya moyo
Kupungua kwa uwezo wa kumbukumbu na misongo ya mawazo
Uchovu na udhaifu wa mifupa

Ni Zipi Athari za Kuzidi kwa Vitamini K?

Ijapokuwa vitamini K vina faida kubwa ndani ya miili yetu, vikizidi mwilini vinaweza kusababisha madhara ya kiafya kama:

Athari kwenye figo
Hatarisha afya ya ini
Kuganda kwa damu kwenye ini
Kushusha kiwango cha sukari, hivyo kwa wenye kisukari ni vyema kuwa chini ya uangalizi wa daktari wanapotumia dozi ya vitamini K

Hitimisho

Vitamini K unaweza kuvipata kwa njia ya chakula au kwa kumeza vidonge. Kwa wale ambao wana upungufu wa vitamini K, vidonge vinaweza kununuliwa kwa kufuata maelekezo ya daktari. Ni muhimu kufuatilia makala nyingine za afya ili kupata maarifa zaidi na kudumisha afya bora kwa kutumia vitamini na virutubisho sahihi.

Download App Yetu

Jifunze zaidi, na wasiliana nasi ukiwa na App yetu. Bofya link hapo chini kuweza kuipakua.

Download Now

Zoezi la Maswali

Nyuma Endelea

Umeionaje Makala hii.. ?

Nzuri Mbaya Save

Author: Rajabu

Tarehe: 1970-01-01 03:33:44 Topic: Aina za vyakula Main: Afya File: Download PDF Views 370

Share On:

Facebook WhatsApp

Sponsored links
👉1 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w) 👉2 Bongolite - Game zone - Play free game 👉3 Kitau cha Fiqh 👉4 Madrasa kiganjani 👉5 Simulizi za Hadithi Audio 👉6 Kitabu cha Afya