Aina za vyakula somo la 11: Vyakula vya vtamini K
katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu vitamini K, kazi zake mwilini, athari za upungufu wake, na vyakula vyenye vitamini K kwa wingi
Vitamini K na Faida Zake Mwilini
Vitamini K ni moja ya vitamini ambavyo miili yetu inavihitaji kwa ajili ya shughuli mbalimbali muhimu. Endapo upungufu wa vitamini hii utatokea, madhara makubwa ya kiafya yanaweza kumkumba mtu. Katika makala hii, tutaangalia zaidi kuhusu vitamini K, vyanzo vyake, kazi zake mwilini, athari za upungufu wake, na athari za kuzidi kwa vitamini K mwilini.
Yaliyomo:
- Nini Maana ya Vitamini?
- Vitamini K ni Nini?
- Wapi Nitapata Vitamini K?
- Ni Zipi Kazi za Vitamini K?
- Ni Zipi Athari za Upungufu wa Vitamini K?
- Ni Zipi Athari za Kuzidi kwa Vitamini K?
Nini Maana ya Vitamini?
Vitamini ni kampaundi za ogania ambazo zinahitajika na mwili kwa ajili ya ukuaji na utendaji wa michakato ya kibaiolojia ndani ya miili yetu (metabolism). Ni virutubisho ambavyo havitengenezwi ndani ya miili yetu. Vitamini vipo katika makundi mawili makuu: fat-soluble (hupatikana kwenye mafuta) na water-soluble (hupatikana kwenye maji).
- Fat-soluble vitamins: Hizi ni vitamini ambazo mwili unaweza kuzihifadhi kwa ajili ya matumizi ya baadaye. Vitamini hivi ni kama A, D, E, na K. Hii ina maana hatuhitaji kula vyakula vyenye vitamini hivi kila siku.
- Water-soluble vitamins: Hizi ni vitamini ambazo mwili hauwezi kuzihifadhi, hivyo tunahitaji kula vyakula vyenye vitamini hivi kila siku. Mfano wa vitamini hizi ni B na C.
Vitamini K ni Nini?
Vitamini K ni vitamini katika kundi la fat-soluble ambazo zimetokana na kampaundi za naphthoquinone. Vitamini hivi vimeitwa K kutokana na neno la lugha ya Danish "koagulation" ambalo lina maana ya "coagulation" kwa Kiingereza, yaani kuganda. Hii ni kwa sababu vitamini K inahitajika mwilini kusaidia mchakato wa kuganda kwa damu pindi mtu anapopata jeraha.
Kwa mara ya kwanza vitamini K vilianza kuandikwa kwenye maandishi na mwanasayansi wa Danish Henrik Dam mwaka 1929 alipokuwa akifanya tafiti juu ya kazi za cholesterol mwilini. Wataalamu wa lishe wameigawa vitamini K katika makundi mawili: K1 na K2. Vitamini K1, kitaalamu huitwa phytonadione, hupatikana kwenye mboga za majani, na vitamini K2, kitaalamu huitwa menaquinone, hupatikana kwenye nyama, mayai, na maziwa.
Wapi Nitapata Vitamini K?
Vitamini K1:
- Mchicha
- Kabichi
- Spinach
- Kisamvu
- Mboga nyinginezo za majani
- Mapalachichi
- Zabibu
- Matunda mengineyo
Vitamini K2:
- Nyama
- Mayai
- Siagi
- Maziwa
- Vyakula vingine vya mfanano na hivi
Ni Zipi Kazi za Vitamini K?
1. Kuganda kwa Damu:
Hii ndiyo kazi kuu ya vitamini K. Pindi unapopata jeraha lolote ambalo litapelekea damu kutoka, vitamini K huhakikisha damu inaganda na kusimamisha kutokwa na damu. Vitamini K hutumika katika kutengeneza prothrombin, factors VII, IX, pamoja na X, ambazo zote huitwa clotting factors na husaidia kusimamisha damu isiendelee kutoka kwenye jeraha.
2. Afya ya Mifupa:
Vitamini K husaidia katika kuboresha afya ya mifupa kwa kudhibiti ujazo na tungamo la mifupa na kuzuia mifupa kuwa midhaifu na kupasuka kwa urahisi (osteoporosis). Tafiti zinaonyesha kuwa vitamini K ni muhimu katika kulinda mifupa dhidi ya maradhi haya.
3. Afya ya Ubongo na Kumbukumbu:
Tafiti zinaonyesha kuwa watu wenye umri wa zaidi ya miaka 70 ambao wana vitamini K vya kutosha kwenye damu zao wana uwezo mkubwa wa kukumbuka kuliko wale wenye upungufu wa vitamini K.
4. Afya ya Moyo:
Vitamini K husaidia kushusha presha ya damu kwa kuzuia kuganda kwa madini ndani ya mishipa ya damu. Hii husaidia moyo kusukuma damu bila matatizo na kupunguza athari za kupata stroke (kupooza).
5. Kulinda Mwili Dhidi ya Saratani:
Baadhi ya waandishi wanaeleza kuwa vitamini K husaidia kulinda mwili dhidi ya vimbe za saratani, lakini bado hakuna ushahidi wa kisayansi wa kutosheleza kuthibitisha madai haya.
Ni Zipi Athari za Upungufu wa Vitamini K?
- Kuchelewa kuganda kwa damu katika jeraha ama kidonda
- Kutokwa na damu hata kama hakuna jeraha
- Uwezekano mkubwa wa kupata maradhi ya saratani
- Uwezekano mkubwa wa kupata maradhi ya moyo
- Kupungua kwa uwezo wa kumbukumbu na misongo ya mawazo
- Uchovu na udhaifu wa mifupa
Ni Zipi Athari za Kuzidi kwa Vitamini K?
Ijapokuwa vitamini K vina faida kubwa ndani ya miili yetu, vikizidi mwilini vinaweza kusababisha madhara ya kiafya kama:
- Athari kwenye figo
- Hatarisha afya ya ini
- Kuganda kwa damu kwenye ini
- Kushusha kiwango cha sukari, hivyo kwa wenye kisukari ni vyema kuwa chini ya uangalizi wa daktari wanapotumia dozi ya vitamini K
Hitimisho
Vitamini K unaweza kuvipata kwa njia ya chakula au kwa kumeza vidonge. Kwa wale ambao wana upungufu wa vitamini K, vidonge vinaweza kununuliwa kwa kufuata maelekezo ya daktari. Ni muhimu kufuatilia makala nyingine za afya ili kupata maarifa zaidi na kudumisha afya bora kwa kutumia vitamini na virutubisho sahihi.
Jiunge nasi WhatsApp kupata update zetuUmeionaje Makala hii.. ?
Tarehe: 1970-01-01 03:33:44
Topic: Aina za vyakula
Main: Afya
File: Download PDF
Views 476 👉1 Bongolite - Game zone - Play free game 👉2 Kitabu cha Afya 👉3 kitabu cha Simulizi 👉4 Simulizi za Hadithi Audio 👉5 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w) 👉6 Madrasa kiganjani
Post zinazofanana:
Aina za vyakula somo kula 54:Faida za kula samaki
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula samaki
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 9: Vyakula vya vitamini D
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu vitamini D, kazi zake, vyanzo vyake na upungufu wake mwilini.
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 60: Faida za kula tende
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula tende
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 38: Faida za kula mahindi
Kkatika somo hil utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula mahindi
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 40: Faida za kula mayai
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula mayai
Soma Zaidi...Faida za kiafya za kula mbegu za mafenesi
Katia post hii utakwend akujifunza namna ambavyo tunaweza kufaidika kwa kula mbegu za mafenesi mwilini. Fenesi ama jackfruit ni moja katika matunda yanayopatikana katika maeneo ya kitropic.
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 27: Faida za kula komamanga
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu faida za kiafya za kula komamanga
Soma Zaidi...Aina za vyakula somola 18: Faida za kula tufaha - apple
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu faida za kiafya za kula tunda tufaha - apple
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 17: Faida za kula embe
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula tunda embe
Soma Zaidi...Aina za vyakula somo la 49: Faida za kula nyanaya
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula nyanya
Soma Zaidi...