Aina za vyakula somo la 11: Vyakula vya vtamini K
katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu vitamini K, kazi zake mwilini, athari za upungufu wake, na vyakula vyenye vitamini K kwa wingi
Vitamini K na Faida Zake Mwilini
Vitamini K ni moja ya vitamini ambavyo miili yetu inavihitaji kwa ajili ya shughuli mbalimbali muhimu. Endapo upungufu wa vitamini hii utatokea, madhara makubwa ya kiafya yanaweza kumkumba mtu. Katika makala hii, tutaangalia zaidi kuhusu vitamini K, vyanzo vyake, kazi zake mwilini, athari za upungufu wake, na athari za kuzidi kwa vitamini K mwilini.
Yaliyomo:
- Nini Maana ya Vitamini?
- Vitamini K ni Nini?
- Wapi Nitapata Vitamini K?
- Ni Zipi Kazi za Vitamini K?
- Ni Zipi Athari za Upungufu wa Vitamini K?
- Ni Zipi Athari za Kuzidi kwa Vitamini K?
Nini Maana ya Vitamini?
Vitamini ni kampaundi za ogania ambazo zinahitajika na mwili kwa ajili ya ukuaji na utendaji wa michakato ya kibaiolojia ndani ya miili yetu (metabolism). Ni virutubisho ambavyo havitengenezwi ndani ya miili yetu. Vitamini vipo katika makundi mawili makuu: fat-soluble (hupatikana kwenye mafuta) na water-soluble (hupatikana kwenye maji).
- Fat-soluble vitamins: Hizi ni vitamini ambazo mwili unaweza kuzihifadhi kwa ajili ya matumizi ya baadaye. Vitamini hivi ni kama A, D, E, na K. Hii ina maana hatuhitaji kula vyakula vyenye vitamini hivi kila siku.
- Water-soluble vitamins: Hizi ni vitamini ambazo mwili hauwezi kuzihifadhi, hivyo tunahitaji kula vyakula vyenye vitamini hivi kila siku. Mfano wa vitamini hizi ni B na C.
Vitamini K ni Nini?
Vitamini K ni vitamini katika kundi la fat-soluble ambazo zimetokana na kampaundi za naphthoquinone. Vitamini hivi vimeitwa K kutokana na neno la lugha ya Danish "koagulation" ambalo lina maana ya "coagulation" kwa Kiingereza, yaani kuganda. Hii ni kwa sababu vitamini K inahitajika mwilini kusaidia mchakato wa kuganda kwa damu pindi mtu anapopata jeraha.
Kwa mara ya kwanza vitamini K vilianza kuandikwa kwenye maandishi na mwanasayansi wa Danish Henrik Dam mwaka 1929 alipokuwa akifanya tafiti juu ya kazi za cholesterol mwilini. Wataalamu wa lishe wameigawa vitamini K katika makundi mawili: K1 na K2. Vitamini K1, kitaalamu huitwa phytonadione, hupatikana kwenye mboga za majani, na vitamini K2, kitaalamu huitwa menaquinone, hupatikana kwenye nyama, mayai, na maziwa.
Wapi Nitapata Vitamini K?
Vitamini K1:
- Mchicha
- Kabichi
- Spinach
- Kisamvu
- Mboga nyinginezo za majani
- Mapalachichi
- Zabibu
- Matunda mengineyo
Vitamini K2:
- Nyama
- Mayai
- Siagi
- Maziwa
- Vyakula vingine vya mfanano na hivi
Ni Zipi Kazi za Vitamini K?
1. Kuganda kwa Damu:
Hii ndiyo kazi kuu ya vitamini K. Pindi unapopata jeraha lolote ambalo litapelekea damu kutoka, vitamini K huhakikisha damu inaganda na kusimamisha kutokwa na damu. Vitamini K hutumika katika kutengeneza prothrombin, factors VII, IX, pamoja na X, ambazo zote huitwa clotting factors na husaidia kusimamisha damu isiendelee kutoka kwenye jeraha.
2. Afya ya Mifupa:
Vitamini K husaidia katika kuboresha afya ya mifupa kwa kudhibiti ujazo na tungamo la mifupa na kuzuia mifupa kuwa midhaifu na kupasuka kwa urahisi (osteoporosis). Tafiti zinaonyesha kuwa vitamini K ni muhimu katika kulinda mifupa dhidi ya maradhi haya.
3. Afya ya Ubongo na Kumbukumbu:
Tafiti zinaonyesha kuwa watu wenye umri wa zaidi ya miaka 70 ambao wana vitamini K vya kutosha kwenye damu zao wana uwezo mkubwa wa kukumbuka kuliko wale wenye upungufu wa vitamini K.
4. Afya ya Moyo:
Vitamini K husaidia kushusha presha ya damu kwa kuzuia kuganda kwa madini ndani ya mishipa ya damu. Hii husaidia moyo kusukuma damu bila matatizo na kupunguza athari za kupata stroke (kupooza).
5. Kulinda Mwili Dhidi ya Saratani:
Baadhi ya waandishi wanaeleza kuwa vitamini K husaidia kulinda mwili dhidi ya vimbe za saratani, lakini bado hakuna ushahidi wa kisayansi wa kutosheleza kuthibitisha madai haya.
Ni Zipi Athari za Upungufu wa Vitamini K?
- Kuchelewa kuganda kwa damu katika jeraha ama kidonda
- Kutokwa na damu hata kama hakuna jeraha
- Uwezekano mkubwa wa kupata maradhi ya saratani
- Uwezekano mkubwa wa kupata maradhi ya moyo
- Kupungua kwa uwezo wa kumbukumbu na misongo ya mawazo
- Uchovu na udhaifu wa mifupa
Ni Zipi Athari za Kuzidi kwa Vitamini K?
Ijapokuwa vitamini K vina faida kubwa ndani ya miili yetu, vikizidi mwilini vinaweza kusababisha madhara ya kiafya kama:
- Athari kwenye figo
- Hatarisha afya ya ini
- Kuganda kwa damu kwenye ini
- Kushusha kiwango cha sukari, hivyo kwa wenye kisukari ni vyema kuwa chini ya uangalizi wa daktari wanapotumia dozi ya vitamini K
Hitimisho
Vitamini K unaweza kuvipata kwa njia ya chakula au kwa kumeza vidonge. Kwa wale ambao wana upungufu wa vitamini K, vidonge vinaweza kununuliwa kwa kufuata maelekezo ya daktari. Ni muhimu kufuatilia makala nyingine za afya ili kupata maarifa zaidi na kudumisha afya bora kwa kutumia vitamini na virutubisho sahihi.
Download app yetu
Jifunze zaidi, na wasiliana nasi ukiw ana App yetu. Bofya liln hapo chini kuweza ku download
Download Now
Je! umeipenda hii post?
Ndio Hapana Save post
Rajabu 
Tarehe 2024-07-21 17:28:10 Topic: Aina za vyakula
Main: Masomo
File: Download PDF
Share On
Facebook
or
Whatsapp
Views 234
Sponsored links
👉1
Simulizi za Hadithi Audio
👉2
kitabu cha Simulizi
👉3
Madrasa kiganjani
👉4
Kitabu cha Afya
👉5
Kitau cha Fiqh
👉6
Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w)
Post zifazofanana:-
Aina za vyakula somo la 3: Vyakula vya fati, mafuta na lipid
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhus vyakula vya fati, kazi zake na vyanzo vyake. Soma Zaidi...
Aina za vyakula somo la 27: Faida za kula komamanga
Katika somo hili utakwenda kujifunza kuhusu faida za kiafya za kula komamanga Soma Zaidi...
Faida za kiafya za kula mbegu za pipilipi
Katika somohili utakwenda kujifunzafaida za kiafya za kula mbegu za pilipili. Hapa ttunazunumzia pilipili kwaujumla bila kujali ni aina gani ya pilipili. Soma Zaidi...
Aina za vyakula somola 50: Faida za kula parachichi
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula parachichi Soma Zaidi...
Faida za kiafya za mbegu za papai
Mbegu za papai zina faida nyingi za kiafya ambazo zinaweza kuboresha afya yako kwa njia nyingi. Kutoka kuboresha mmeng'enyo wa chakula hadi kupambana na saratani, mbegu hizi ni chanzo kikubwa cha virutubisho na viambata vya asili Soma Zaidi...
Aina za vyakula somo la 4: Vyakla vya wanga yaani carbohydrates
Katika post hii utakwenda kujifunza kuhusu vyakula vya wanga, kazi zake, faida zake na upungufu wake. Soma Zaidi...
Faida za kiafya za kula mbegu za maboga mwilini
Katika somo hili utakwenda kujufunza faida za kiafya za kula mbegu za maboga katika mwili wako Soma Zaidi...
Aina za vyakula somo la 1: Nini maana ya chakula na ni zipi aina zake?
Katika post hii tutakwenda kujifunza kuhusu maana ya chakula, virutubisho na aina zake. Soma Zaidi...
Aina za vyaula somo la 58: Faida za kula tangawizi
Katika somo hili utakwenda kujifunza faida za kiafya za kula tangawizi Soma Zaidi...
Aina za vyaula somo la 23: Faida za kula karoti
Katika somo hiliutakwenda kujifunza faida za kiafya za kula karoti Soma Zaidi...