Virusi vya kompyuta ni programu hasidi (malware) inayojishikiza kwenye faili au programu halali na kujiendesha pale faili hiyo inapofunguliwa. Virusi vinaweza kuharibu data, kupunguza kasi ya kompyuta, au kusababisha upotevu wa taarifa.
Utangulizi:
Kama vile virusi vya binadamu vinavyoweza kuathiri afya, virusi vya kompyuta huathiri "afya" ya mfumo wa kompyuta. Ni sehemu ndogo ya programu iliyoandikwa kwa nia mbaya, ambayo hujishikiza kwenye programu halali ili kuenea na kusababisha madhara.
Ni kipande cha programu kinachoweza kujiendesha na kujiiga (replicate) kwa kujishikiza kwenye faili au programu nyingine.
Kinahitaji mtu kufungua au kuendesha faili kilichojificha ndani yake ili kuanza kuenea.
Kupitia faili zinazopakiwa kutoka mtandaoni.
Kupitia USB au vifaa vingine vya kuhifadhi data.
Kupitia viambatisho vya barua pepe vilivyoambukizwa.
Kupitia mitandao ya kompyuta.
Kufuta au kuharibu faili.
Kupunguza kasi ya kompyuta.
Kuficha au kubadilisha data.
Kufanya programu zishindwe kuendesha.
File infector virus – hujishikiza kwenye faili za programu.
Boot sector virus – huambukiza sehemu ya boot ya diski.
Macro virus – huambukiza hati zilizo na macro kama Microsoft Word/Excel.
Polymorphic virus – hubadilisha muundo wake ili kuepuka kugunduliwa.
Michelangelo Virus – kiliharibu data kwenye tarehe maalum.
Melissa Virus – kilisambaa kupitia barua pepe mwaka 1999.
Je wajua (Fact):
Virusi vya kwanza vya kompyuta vilitengenezwa mwaka 1971 na kuitwa Creeper, lakini kilikuwa cha majaribio tu na hakukuwa na madhara makubwa.
Hitimisho:
Virusi vya kompyuta ni tishio kwa mifumo ya habari, vikihitaji tahadhari kubwa kupitia matumizi ya antivirus, ulinzi wa mitandao, na uangalifu wa kufungua faili au viambatisho visivyojulikana. Kujua jinsi vinavyofanya kazi husaidia kuepuka madhara yake.
Umeionaje Makala hii.. ?
Zani ilikuwa sehemu ya ku comment ni muhimu sana kwenye blog, ila Sasa sehemu hii imeondolewa kwenye blog nyingi. Ni Kwa nini hasa imeondolewa. Post hii itakujibu swali hilo
Soma Zaidi...Tupo katika kipindi ambacho, tafiti nyingi zinahitajika kuhusu athari za AI kwenye ubunifu na taaluma.
Soma Zaidi...Katika somo hili utajifunza utaratibu unaotumiwa kuweka matoleo kwnye software.
Soma Zaidi...Katika post hii utakwenda kujifunza kuhusu tofauti ya programmer na developer
Soma Zaidi...Trojan ni Moja ya maneno tunayoyasikia sana kwneye tehama. Leo nitakupa maana yake
Soma Zaidi...Katika kompyuta, worm ni aina ya programu hasidi (malware) inayojinakili yenyewe na kusambaa kupitia mitandao bila kuhitaji kushikamana na faili au programu nyingine. Tofauti na virusi, worm husambaa haraka zaidi na mara nyingi hutumia mtandao kuenea.
Soma Zaidi...Post hii utakwenda kujikitabzaidi kujibu swali, hata hivyo itambulike kuwa wengi wa wanasayansi waliohusika kwenye lugha hizi sio wamarekani.
Soma Zaidi...Thibitisha akaunti yako kwa hatua za usalama kama kutumia nenosiri imara, kuweka uthibitisho wa hatua mbili (2FA) kwa kutumia authenticator, kukagua matumizi ya vifaa vilivyoingia (logged in devices), kuondoa apps zisizo za lazima, na kuzuia ulaghai (phishing). Hatua hizi zinaongeza sana ulinzi na kupunguza hatari ya kudukuliwa.
Soma Zaidi...RAM (Random Access Memory) na ROM (Read-Only Memory) ni aina za kumbukumbu kwenye kompyuta au vifaa vya kielektroniki, lakini zina malengo na tabia tofauti.
Soma Zaidi...Katika post hii utakwenda kujifunza maana ya neno firewall
Soma Zaidi...