Aina za Najisi na Namna ya Kujitakasa Kwayo (أنواع النجاسة وكيفية التطهير منها)
Somo hili linaeleza kwa urefu makundi ya najisi katika fiqh ya Uislamu, tofauti kati ya najisi kubwa, ndogo na hafifu, na namna sahihi ya kujitwaharisha kwa mujibu wa Qur'an, Hadith na Ijmaa.
✨ Utangulizi
Mojawapo ya masharti muhimu ya kusihi kwa ibada kama swala ni usafi kutoka najisi (النجاسة). Najisi ni uchafu wa kisheria ambao ukimpata Muislamu katika mwili, mavazi au sehemu ya kuswalia, huzuia utekelezaji wa ibada mpaka utakapoondolewa. Kwa msingi huo, ni muhimu Muislamu kufahamu aina za najisi na njia halali za kujitwaharisha.
🧠 Maana ya Misamiati
-
Najāsah (النجاسة): Uchafu wa kisheria unaozuia utekelezaji wa ibada.
-
Ṭahārah (الطهارة): Usafi wa kisheria unaomwezesha mtu kutekeleza ibada.
-
Istinjāʼ (الاستنجاء): Kuondoa najisi kwenye sehemu za siri baada ya haja.
-
Ghusl (الغُسل): Josho la kutwaharisha mwili mzima.
-
Wudhūʼ (الوضوء): Udhu – twahara ndogo kwa viungo maalum.
-
Ḥadath Aṣghar (الحدث الأصغر): Hadathi ndogo.
-
Ṭīn (الطين): Udongo – kwa matumizi ya kusugua sehemu najisi ya mbwa/nguruwe.
🧼 Makundi ya Najisi
(a) Najisi Ndogo – النجاسة الخفيفة العامة
Ni najisi zote isipokuwa najisi ya mbwa na nguruwe. Mfano:
-
Damu
-
Usaha
-
Haja ndogo
-
Hajakubwa
- Kinyesi ama mkojo Cha kutoka kwa wanyama ama wadudu.
-
Maziwa ya wanyama haramu
✅ Namna ya kujitwaharisha:
Kuosha paliponajisika kwa maji ṭāhūr (safi tena yanayotwaharisha) hadi iondoke rangi, harufu na ladha ya najisi.
(b) Najisi Kubwa – النجاسة المغلظة
Hii ni najisi ya mbwa na nguruwe na kila kinachotokana nao.
✅ Namna ya kujitwaharisha:
Kulingana na hadithi za Mtume ﷺ:
"Kama chombo cha mmoja wenu kitalambwa na mbwa, basi akisafishe mara saba, na mojawapo iwe kwa kutumia udongo." (Muslim)
➡️ Katika baadhi ya riwaya, kasafishwe mara nane, ya kwanza ikiwa ni kwa ṭīn (udongo).
📝 Tanbihi: Mbwa wanaweza kufugwa kwa dharura za ulinzi au uwindaji tu. Vinginevyo, haifai kumfuga kwa karibu na watu.
(c) Najisi Hafifu – النجاسة المخففة
Ni mkojo wa mtoto mdogo wa kiume mwenye umri chini ya miaka miwili ambaye hajaanza kula chakula ila ananyonya tu.
✅ Namna ya kujitwaharisha:
Kwa kumwagia maji sehemu iliyonajisika bila kusugua.
Hadith ya Aisha (رضي الله عنها):
“Mtoto mchanga wa kiume aliletwa kwa Mtume ﷺ akiwa bado ananyonya. Akakojolea nguo yake, Mtume akaagiza maji na kuyamimina tu juu ya sehemu hiyo.” (Muslim)
🚿 Hadathi Ndogo na Usafi wa Maeneo ya Siri
Muislamu anapopata hadathi ndogo (الحدث الأصغر), kama vile kutoka haja, hupaswa kufanya:
-
Stinjāʼ (الاستنجاء): Kuondoa najisi kutoka sehemu za siri
-
Kisha afuate kwa wudhūʼ (الوضوء)
🔹 Kutumia Maji Machache
Maji machache huharibika kirahisi iwapo yataguswa na najisi. Ni muhimu kutumia vyombo kama:
-
Kata
-
Birika
-
Kopo
➡️ Jitwaharishie kwa kumimina maji sehemu ya najisi mpaka iondoke kabisa.
🔹 Stinjāʼ kwa Vitu Vikavu
Ikiwa maji hayapo au ni marufuku kiafya, unaweza kustanji kwa kutumia:
-
Mawe makavu
-
Karatasi laini
📌 Sharti:
Pangusa mara tatu, na ukihisi najisi haijaisha, endelea kujisafisha hadi utakaporidhika kuwa usafi umetimia.
📚 Maswali ya Kuchagua Jibu Sahihi
-
Najisi ya mbwa husafishwa vipi?
a) Kwa maji ya mvua tu
b) Kwa maji mara tatu
c) Kwa udongo mara moja na maji mara saba
d) Kwa sabuni na maji moto -
Ni ipi kati ya hizi si najisi kubwa?
a) Pombe
b) Damu
c) Mkojo wa mtoto wa miaka 5
d) Mkojo wa mtoto anayenyonya -
Hadathi ndogo huondolewa kwa njia gani?
a) Kufunga
b) Kuoga ghusl
c) Kutia udhu
d) Kusoma Qur’an -
Mtume (s.a.w) alitufundisha nini kuhusu mtoto mdogo wa kiume anayenyonya?
a) Tumpige
b) Tuoshe sehemu aliyekojolea kwa nguvu
c) Tuimwagie maji bila kusugua
d) Tukaushe kwa jua -
Stinjā kwa vitu vikavu inafanywa mara ngapi?
a) Mara moja tu
b) Mpaka turidhike kuwa najisi imeondoka
c) Inatosha mara mbili
d) Si halali kabisa
🏁 Hitimisho
Kujua aina za najisi na njia sahihi za kuondoa ni nguzo muhimu ya utekelezaji wa ibada kwa Muislamu. Kupitia mafundisho ya Mtume Muhammad ﷺ, tumewekewa misingi ya namna ya kujitwaharisha kutokana na kila aina ya najisi kwa busara, nidhamu na huruma. Ni wajibu wetu kutekeleza haya kwa uangalifu kwa lengo la kuridhia ibada zetu mbele ya Mwenyezi Mungu.
Jiunge nasi WhatsApp kupata update zetuUmeionaje Makala hii.. ?
Tarehe: 1970-01-01 03:33:45
Topic: Darsa za Fiqh
Main: Dini
File: Download PDF
Views 254 👉1 kitabu cha Simulizi 👉2 Kitabu cha Afya 👉3 Simulizi za Hadithi Audio 👉4 Kitau cha Fiqh 👉5 Tafasiri ya Riyadh Swalihina 👉6 Madrasa kiganjani
Post zinazofanana:
Misingi na Asili ya Sheria za Uislamu (أصول التشريع الإسلامي)
Hapa utajifunza kuhusu misingi ama asili ya sheria za uislamu. Je waislamu wanapasa kuchukuwa wapi sheria za matendo katika Uislamu
Soma Zaidi...Nini Hutumika Kujitwaharishia
Somo hili linaeleza kwa kina vifaa vinavyotumika kwa ajili ya twahara ya kisheria, vikiwemo maji safi (الماء الطهور), udongo (التراب الطاهر), na sifa zinazotakiwa kwa kila aina.
Soma Zaidi...Kutia Udhu – Masharti na Nguzo Zake
Somo hili linahusu masharti yanayopaswa kutekelezwa kabla ya kuanza kutia udhu pamoja na nguzo za udhu zinazotajwa katika Qur’an na Sunnah.
Soma Zaidi...Aina za Maji Katika Twahara (أنواع المياه)
Somo hili linaeleza aina tatu za maji katika fiqh ya Kiislamu: maji safi yanayotwaharisha (ṭāhūr), maji safi yasiyotwaharisha (ṭāhir ghayr muṭahhir), na maji najisi (najis), pamoja na sifa za kila kundi.
Soma Zaidi...Suna za udhu
Somo hili linaeleza suna zinazopendeza kutekelezwa wakati wa kutia udhu. Ingawa si za lazima kama nguzo za udhu, lakini zikifanywa huongeza thawabu na kukamilisha ibada ya udhu.
Soma Zaidi...Hukumu za Matendo Katika Uislamu (الأحكام التكليفية)
Somo hili linaeleza hukumu tano za matendo ya Kiislamu: Faradhi, Sunnah, Mubah, Makrūh, na Harām, pamoja na maana ya kila moja na athari zake katika maisha ya Muislamu.
Soma Zaidi...Maana ya Uislamu na Nguzo Zake
Somo hili linaanza kwa kuelezea maana ya Uislamu kama mfumo kamili wa maisha unaojengwa juu ya imani na utiifu kwa Mwenyezi Mungu (Allah). Pia, tutazielewa nguzo tano za Uislamu ambazo ndizo msingi wa dini hii tukufu. Mwishoni, tutajifunza maana ya neno Fiqh ambalo ndilo msingi wa mfululizo wa darsa hizi. Hili ni somo la msingi kwa yeyote anayetaka kuelewa dini ya Kiislamu kwa ufasaha na kwa mpangilio wa kielimu.
Soma Zaidi...Twahara Katika Uislamu (الطهارة)
Somo hili linaeleza maana ya twahara, aina zake kuu mbili (ya hadath na khabath), pamoja na njia na vifaa vya kutwaharisha, likiwemo maji, udongo, na mawe.
Soma Zaidi...Fahamu Kuhusu Najisi na Hadathi (النجاسة والحدث)
Somo hili linaeleza kwa ufasaha tofauti kati ya najisi (النجاسة) na hadathi (الحدث), aina zao, na athari zake katika utekelezaji wa ibada kama swala.
Soma Zaidi...