CSS - SOMO LA 30: CSS Functions – calc(), clamp(), var(), min(), max() na Custom Functions
Katika somo hili, tutajifunza kuhusu CSS functions muhimu zinazotumika kufanya mahesabu, kuweka vipimo vya kisasa vinavyobadilika kulingana na hali ya kifaa, na kutumia variables. Tutazingatia functions kama: calc(), clamp(), var(), min(), max(), na mwishoni tutajifunza jinsi ya kutengeneza custom function kwa kutumia variables.
📘 Utangulizi
CSS functions ni kama “tools” maalum zinazoruhusu utendaji wa kisasa zaidi ndani ya styles zako. Kwa kutumia functions hizi, unaweza kufanya mahesabu, kuingiza thamani kutoka kwenye variables, kudhibiti ukubwa kulingana na mazingira ya kifaa, na zaidi — yote haya bila JavaScript.
✅ 1. calc() – Mahesabu ya moja kwa moja
Function ya calc() hutumika kufanya hesabu ya vipimo vya CSS.
🔹 Syntax:
width: calc(100% - 50px);
🔹 Mfano kamili:
.container {
width: calc(100% - 2rem);
padding: 1rem;
}
Unaruhusiwa kutumia:
-
+,-,*,/ -
Thamani zenye aina tofauti (%, px, rem)
✅ 2. clamp() – Kuweka kima cha chini, cha kati, na cha juu
clamp() hutumika kuweka thamani inayobadilika kati ya kiwango cha chini na cha juu kulingana na ukubwa wa skrini.
🔹 Syntax:
font-size: clamp(1rem, 2vw, 2rem);
Maana: font haitashuka chini ya
1rem, itakua hadi2rem, ikifuata 2% ya viewport width (2vw)
✅ 3. var() – Kutumia CSS Variables
var() hutumika kuchukua thamani kutoka kwenye CSS variable (--custom-property)
🔹 Mfano:
:root {
--main-color: #3498db;
}
.button {
background-color: var(--main-color);
}
Hii huruhusu reuse ya rangi, padding, margin, n.k. kwa urahisi.
✅ 4. min() – Kuchukua thamani ndogo
Hufanya kazi kama ilivyo kwenye hesabu: huchagua thamani ndogo zaidi kati ya zinazotolewa.
🔹 Mfano:
width: min(80%, 400px);
Kipengele kitakuwa na width ya 80% ya mzazi au px 400 — chochote kilicho kidogo.
✅ 5. max() – Kuchukua thamani kubwa
Hufanya kazi kinyume na min() — huchagua thamani kubwa zaidi.
🔹 Mfano:
width: max(300px, 50%);
Hapa, kipengele kitaepuka kuwa kidogo sana — kitaanza kwenye 300px au 50%, yoyote iliyo kubwa.
✅ 6. Jinsi ya Kutengeneza Custom Function (kwa kutumia variables)
Ingawa CSS haina functions halisi kama JavaScript, unaweza kuunda reusable behavior kwa kutumia var() na combining functions:
🔹 Mfano:
:root {
--spacing: 2rem;
--button-size: calc(var(--spacing) * 3);
}
.btn {
width: var(--button-size);
height: var(--spacing);
}
Kwa kutumia
calc()navar()pamoja, unaweza kutengeneza logic kama function.
✅ Hitimisho
Functions katika CSS hutoa nguvu ya kipekee kufanya styles zako ziwe flexible, dynamic, na rahisi kusimamia. Kutumia calc(), clamp(), var(), min(), na max() hukuwezesha kupunguza reliance kwa media queries au JavaScript. Ni njia bora ya kuandika CSS ya kisasa.
🔜 Somo Linalofuata: SOMO LA 31 – CSS Filters (blur, brightness, contrast, etc.)
Tutajifunza jinsi ya kutumia filters katika picha, backgrounds, na elementi nyingine kwa madhumuni ya kuifanya UI yako ionekane kisasa.
🧠 Maswali ya Kujitathmini
-
Kazi ya
calc()ni ipi?
a) Kuongeza opacity
b) Kufanya hesabu kwenye vipimo
c) Kuweka rangi
d) Kuunda animation -
clamp(1rem, 2vw, 3rem)ina maana gani?
a) Thamani ya font haitabadilika
b) Font itabaki 2rem tu
c) Font itakuwa kati ya 1rem hadi 3rem kulingana na screen
d) Font itapungua kila wakati -
Kipi kinaweza kuchukua thamani ya CSS Variable?
a)calc()
b)min()
c)var()
d)font-family -
min(500px, 80%)inamaanisha nini?
a) Chukua kubwa kati ya hizo
b) Chukua ndogo kati ya hizo
c) Weka margin 500px
d) Tumia opacity ya 80% -
Je, unaweza kutengeneza custom logic katika CSS kwa kutumia:
a) JavaScript tu
b)@mediapekee
c)var()+calc()
d)animation-name
Jiunge nasi WhatsApp kupata update zetu
Umeionaje Makala hii.. ?
👉1 Madrasa kiganjani 👉2 Simulizi za Hadithi Audio 👉3 kitabu cha Simulizi 👉4 Tafasiri ya Riyadh Swalihina 👉5 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w) 👉6 Bongolite - Game zone - Play free game
Post zinazofanana:
CSS - somo la 5: Njia tano zinazotumika kuweka rangi kwenye css
Katika somo hili utajifunza aina tano za kuweka rangi kw akutumia css
Soma Zaidi...CSS - somo la 34: if() Condition katika CSS
Katika somo hili, tutajifunza kipengele kipya kinachoitwa if() function ndani ya CSS, kilichoanza kupatikana kwenye toleo la Chrome 137. Kipengele hiki kinaturuhusu kuandika mantiki ya masharti moja kwa moja kwenye property ya CSS, bila kutumia JavaScript wala media query zilizotawanyika. Tutajifunza pia aina za queries: media(), supports(), na style() pamoja na matumizi yao ya kivitendo kwenye tovuti. Mwisho, tutaeleza kwa kina kuhusu pointer na any-pointer.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 10: Box Model katika CSS
Katika somo hili utajifunza muundo wa boksi (Box Model) katika CSS. Box model ni mfumo wa msingi wa kupanga vipengele katika ukurasa wa HTML, ukiwa na sehemu kuu nne: content, padding, border, na margin.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 23: Uelewa Zaidi wa CSS Animation na Transition
Somo hili linakuletea ufahamu wa kina juu ya CSS Transitions na Animations, likifafanua vipengele vyake muhimu, matumizi, na namna ya kutumia properties mbalimbali za animation kwa ufanisi katika kurahisisha muonekano na mtumiaji wa tovuti.
Soma Zaidi...CSS - somo la 4: Aina za css selecto
Katika somo hili uatkwenda kujifunza aina za css selectors
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 22: CSS Transition na Animation
Katika somo hili, tutajifunza jinsi ya kuleta miondoko na harakati kwenye tovuti kwa kutumia CSS Transitions na Animations. Hii itasaidia kuboresha muonekano na matumizi ya tovuti.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 29: CSS z-index na Stacking Context
Katika somo hili tutajifunza kuhusu z-index, ambayo hutumika kudhibiti ni elementi ipi ionekane juu au chini wakati kuna elementi nyingi zinazofunika sehemu moja. Pia tutajifunza kuhusu stacking context, yaani jinsi vivinjari vinavyopanga
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 17: Flexbox Advanced
Katika somo hili, utajifunza vipengele vya juu zaidi vya Flexbox: flex-wrap, flex-grow, flex-shrink, na flex-basis. Pia tutajifunza jinsi ya kujenga muundo wa safu (rows) na nguzo (columns) kwa kutumia Flexbox layout.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 16: Flexbox Basics
Katika somo hili, utajifunza msingi wa mfumo wa Flexbox unaotumika kupanga elementi kwa usahihi ndani ya kontena. Utajifunza kuhusu display: flex;, pamoja na properties muhimu kama justify-content, align-items, flex-direction, na gap.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 24: CSS Variables (Custom Properties)
Katika somo hili, tutajifunza kuhusu CSS Variables, au Custom Properties. Utajifunza jinsi ya kuunda, kuitumia, na faida za kutumia variables katika CSS ili kuweka msimamizi mzuri wa rangi, ukubwa, na mitindo mingine ya kurudia-rudia.
Soma Zaidi...