Somo hili linaelezea magonjwa nyemelezi yanayoshambulia watu wanaoishi na VVU, hasa pale kinga ya mwili inapokuwa imedhoofika. Pia linafafanua dalili kuu za magonjwa haya na hatua zinazoweza kuchukuliwa ili kuyaepuka au kuyatibu mapema.
VVU unapotishia mfumo wa kinga ya mwili, magonjwa mbalimbali ambayo kwa kawaida mwili huweza kuyazuia huanza kushambulia. Haya huitwa magonjwa nyemelezi (opportunistic infections), kwa sababu hutumia udhaifu wa kinga mwilini kushambulia. Kuzuia na kutibu magonjwa haya ni muhimu kwa maisha ya mtu aliyeambukizwa.
Ni magonjwa yanayopata nafasi ya kuambukiza mtu wakati kinga ya mwili ikiwa dhaifu.
Mara nyingi hayaonekani kwa watu wenye kinga imara.
Kifua kikuu (TB): Ugonjwa wa mapafu unaoshambulia sana watu wenye VVU. Ni kisababishi kikuu cha vifo.
Fangasi wa midomoni (oral thrush): Fangasi wanaoshambulia sehemu za mdomo na koo.
Nimonia (Pneumocystis pneumonia – PCP): Hushambulia mapafu, husababisha kikohozi, pumzi fupi na homa.
Herpes Simplex: Vidonda sehemu za siri au mdomoni.
Toxoplasmosis: Huathiri ubongo, macho, na viungo vingine.
Kansa zinazohusiana na VVU: Mfano – Kaposi’s sarcoma, lymphoma.
Homa za mara kwa mara zisizoisha
Kupungua kwa uzito bila sababu
Kikohozi cha muda mrefu au chenye damu
Kuharisha kwa muda mrefu
Vidonda au madoa mdomoni na sehemu za siri
Maumivu ya kichwa sugu na kuchanganyikiwa
Kuanza dawa za ARV mapema – huhifadhi kinga ya mwili
Kunywa dawa kinga za magonjwa nyemelezi, kama cotrimoxazole
Kuepuka mazingira yenye vumbi, moshi au mtu mwenye TB
Kula chakula safi na chenye lishe bora
Kujitunza kwa usafi wa mwili na mazingira
Wengi huweza kutibiwa kama wakigunduliwa mapema
Dawa hutolewa kulingana na aina ya ugonjwa (antibiotics, antifungals, anti-TB, nk)
Daktari huweza pia kubadilisha mpangilio wa ARV kama ugonjwa unaendelea
Magonjwa nyemelezi ni tishio kubwa kwa watu wanaoishi na VVU hasa pale wanapochelewa kuanza dawa au kutofuatilia matibabu yao. Kwa ufuatiliaji mzuri wa afya, matumizi sahihi ya ARV na usafi wa maisha, magonjwa haya yanaweza kuzuiwa au kutibiwa mapema kabla hayajaenea na kusababisha madhara makubwa.
Jiunge nasi WhatsApp kupata update zetuUmeionaje Makala hii.. ?
Somo hili linaeleza umuhimu wa lishe bora kwa watu wanaoishi na VVU. Linafafanua namna lishe nzuri inavyosaidia mwili kupambana na virusi, kuimarisha kinga, kusaidia utendaji wa dawa za ARV, na kuboresha afya kwa ujumla.
Soma Zaidi...Somo hili linaeleza hatua za kuchukua baada ya mtu kugundua ameambukizwa VVU. Linaweka wazi kuwa maisha hayaishii hapo, bali mtu anaweza kuishi maisha marefu, yenye afya na matumaini kwa kufuata ushauri wa kitabibu, kutumia dawa kwa usahihi, na kujitunza kiafya na kisaikolojia.
Soma Zaidi...Ingawa UKIMWI (VVU) huathiri zaidi mfumo wa kinga ya mwili, pia huweza kuleta mabadiliko ya kimwili katika maeneo mbalimbali ya mwili, yakiwemo nywele. Kwa watu wanaoishi na HIV, mabadiliko katika afya ya nywele yanaweza kuwa kiashiria cha matatizo ya lishe, kinga dhaifu, madhara ya dawa au magonjwa nyemelezi. Somo hili linaelezea kwa kina dalili zinazoweza kuonekana kwenye nywele kwa wagonjwa wa UKIMWI, likizingatia ushahidi kutoka taasisi za afya kama CDC, Mayo Clinic, na WHO.
Soma Zaidi...Dalili za mwanzo za UKIMWI (VVU) kwa mwanamke zinaweza kufanana kwa kiasi kikubwa na zile za wanaume, lakini pia zipo dalili ambazo huathiri zaidi wanawake kutokana na tofauti za kibaolojia. Makala hii inachambua dalili za awali ambazo mara nyingi hujitokeza kwa mwanamke aliyeambukizwa VVU, kwa kutumia ushahidi kutoka taasisi kama CDC, WHO, na UNAIDS. Dalili hizi hutokea wiki 2 hadi miezi 3 baada ya maambukizi, na mara nyingi huchanganywa na hali za kawaida kama mafua au mabadiliko ya homoni. Kutambua mapema dalili hizi ni muhimu kwa utambuzi wa haraka na uanzishaji wa matibabu.
Soma Zaidi...Somo hili linaelezea kwa kina njia kuu nne zinazoweza kusababisha maambukizi ya VVU (Virusi vya Ukimwi) kutoka mtu mmoja kwenda kwa mwingine. Pia linabainisha njia ambazo haziwezi kusababisha maambukizi, ili kupunguza dhana potofu na kuondoa hofu zisizo na msingi.
Soma Zaidi...Somo hili linaeleza jinsi watoto wanavyoweza kuambukizwa VVU, njia za utambuzi wa mapema wa maambukizi, na aina za tiba zinazotolewa kwa watoto wanaoishi na VVU ili kuimarisha afya zao na maisha yao.
Soma Zaidi...Somo hili linajadili changamoto za kijamii wanazokutana nazo watu wanaoishi na VVU, hususan unyanyapaa na ubaguzi. Pia linaeleza namna mtu anaweza kujikubali, kuimarisha mahusiano na jamii, na jinsi jamii inavyoweza kushiriki katika kupunguza unyanyapaa kwa elimu na huruma.
Soma Zaidi...Somo hili linaeleza maana ya seli za CD4 na kipimo cha viral load, vinavyotumika kufuatilia maendeleo ya afya kwa watu wanaoishi na VVU. Vipimo hivi viwili husaidia madaktari kuelewa hatua ya ugonjwa na kutoa matibabu sahihi kwa wakati.
Soma Zaidi...Somo hili linaeleza umuhimu wa kutumia kondomu kwa usahihi katika kuzuia maambukizi ya VVU na magonjwa mengine ya zinaa. Pia linaelezea hatua kwa hatua jinsi ya kutumia kondomu, aina mbalimbali za kondomu, na masuala ya kawaida yanayoweza kuleta changamoto katika matumizi yake.
Soma Zaidi...Somo hili linaelezea maana ya VVU (Virusi Vya Ukimwi) na UKIMWI (Upungufu wa Kinga Mwilini), tofauti zao, na uhusiano wao. Hili ni somo la msingi kwa yeyote anayetaka kuelewa maradhi haya, chanzo chake, na hatua zake za maendeleo hadi kufikia ukosefu mkubwa wa kinga mwilini.
Soma Zaidi...