Nabii Adam (a.s.) ndiye baba wa wanadamu na Nabii wa kwanza. Alikosea kwa kula mti uliokatazwa, kisha akatubia kwa dua yenye unyenyekevu na Allah akamsamehe. Dua hii inatufundisha namna ya kurejea kwa Allah tunapokosea.
Maisha ya Nabii Adam (a.s.) yanafundisha mwanzo wa safari ya mwanadamu duniani. Tukio la kula katika mti uliokatazwa si hadithi ya kawaida, bali ni mfano wa kwanza wa mwanadamu kukosea na kurejea kwa Allah. Dua ya Adam (a.s.) ndiyo msingi wa dhana ya toba ya kweli (taubah nasūh).
Adam (a.s.) ni mtu wa kwanza kuumbwa kwa mkono wa Mwenyezi Mungu na ndiye baba wa wanadamu wote. Malaika walipewa amri ya kumsujudia kwa heshima, isipokuwa Iblis aliyekataa. Adam alipewa elimu ya majina yote, jambo lililompa heshima mbele ya malaika.
Adam (a.s.) aliwekwa Peponi pamoja na mkewe Hawwa. Waliruhusiwa kula katika miti yote isipokuwa mti mmoja uliokatazwa. Shetani akawapotosha kwa ahadi ya uwongo, wakaula huo mti na wakapoteza heshima ya peponi.
Baada ya kosa, Adam na Hawwa walikimbilia kwa Allah kwa kusema:
"Rabbanaa ẓalamnaa anfusanaa wa illam taghfir lanaa wa tarḥamnā lanakūnanna minal-khāsirīn"
(Mola wetu! Hakika tumedhulumu nafsi zetu. Na kama hutatusamehe na kuturehemu, hakika tutakuwa miongoni mwa wenye khasara.)
— Qur’an, al-A‘rāf 7:23
Hii dua ilitolewa katika hali ya majuto makubwa, bila udhuru wala kumlaumu Shetani. Adam (a.s.) alikiri kosa na kuelewa kuwa wokovu hutokana na rehema ya Allah pekee.
Qur’an inasema:
“Kisha Adam akapokea maneno kutoka kwa Mola wake, naye akamsamehe. Hakika Yeye ndiye Mwingi wa kupokea toba, Mwenye kurehemu.”
— al-Baqarah 2:37
Allah alimsamehe Adam (a.s.) na kumshusha duniani kama sehemu ya mpango wa Uungu wa kuwa khalifa ardhini.
Kila mwanadamu hukosea, lakini mlango wa toba uko wazi.
Toba ya kweli inahitaji kukiri kosa na kutokulaumu wengine.
Allah hupenda waja Wake wakitubia kwa unyenyekevu.
Msamaha wa Allah ni neema kubwa kuliko adhabu.
Historia ya Adam ni kielelezo kwamba kosa si mwisho, bali ni darasa la mwanzo mpya.
Binafsi: kusoma dua hii kila mara tunapokosea au kuhisi tumetenda dhambi. Ni dua ya kutuliza nafsi na kutufanya tukumbuke rehema ya Allah.
Katika ibada: tunaweza kuisoma baada ya Swala, au katika swala ya Tahajjud tunapomuomba Allah msamaha.
Kifamilia: wazazi wanaweza kuwafundisha watoto dua hii kama mfano wa toba na kukiri kosa.
Kijamii: jamii inapokabiliwa na maovu kama dhulma, ufisadi au mfarakano, dua hii ni mfano wa kukiri makosa ya pamoja na kuomba msamaha wa Allah.
Kiroho: kutafakari dua hii hutupa moyo wa unyenyekevu na huondoa kiburi, kwani inatufanya tukiri kwamba wokovu wetu ni kwa rehema za Allah pekee.
Dua ya Nabii Adam (a.s.) ni mfano wa kwanza wa mwanadamu kurejea kwa Allah baada ya kosa. Inatufundisha kwamba hata dhambi kubwa zaidi haiwezi kufungwa milango ya rehema ya Allah. Hii dua ni silaha ya kila siku kwa kila muumini anayehitaji msamaha, tumaini na mwanzo mpya.
Umeionaje Makala hii.. ?
Somo hili linamzungumzia Nabii Harun (a.s.), ndugu wa Musa (a.s.) na msaidizi wake wa karibu. Ingawa Qur’an haimuweki akimwomba Allah kwa maneno ya moja kwa moja, maisha yake ni funzo la subira, usaidizi, na uongozi wa haki. Tutazungumzia changamoto alizokabiliana nazo, na jinsi somo lake linavyoweza kutumika katika maisha ya kila siku.
Soma Zaidi...Somo hili linazungumzia dua ya Mariam binti Imran, mama yake Nabii Isa (a.s.), aliyekuwa mwanamke mtukufu na msafi. Dua zake zilizotajwa katika Qur’an zinatufundisha unyenyekevu, utiifu na kujisalimisha kwa Allah katika nyakati muhimu za maisha.
Soma Zaidi...Somo hili linamzungumzia Nabii Yahya (a.s.), mtoto wa Nabii Zakariya (a.s.), aliyepewa hekima na utukufu tangu utoto. Ingawa Qur’an haijarekodi dua zake kwa maneno ya moja kwa moja, maisha yake yanatufundisha unyenyekevu, ibada thabiti, na kumtumikia Allah kwa hekima na uaminifu.
Soma Zaidi...Nabii Idrīs (a.s.) alikuwa miongoni mwa Mitume wa mwanzo baada ya Adam na Sheth. Alijulikana kwa elimu, uvumilivu na ibada. Qur’an imemsifu kwa ukweli na hadhi ya juu, japokuwa dua zake hazikuelezwa kwa wazi. Riwaya za kale zinahusisha dua zake na maombi ya hekima na uongofu.
Soma Zaidi...Somo hili linamzungumzia Nabii Ismā‘īl (a.s.), mwana wa Nabii Ibrāhīm (a.s.) na mama yake Hājar. Dua zake zinaakisi utiifu, subira, na unyenyekevu kwa Allah. Tutatazama maisha yake, changamoto alizopitia, dua alizoomba, majibu yake, mafunzo na matumizi yake katika maisha ya kila siku.
Soma Zaidi...Somo hili linamzungumzia Nabii Zakariya (a.s.), aliyekuwa mzee na nabii wa haki aliyeishi kwa ibada na unyenyekevu. Qur’an inarekodi dua yake ya kuomba mtoto, akimtaja Allah kuwa Mtoaji wa wema usio na kifani. Dua hii ni funzo la unyenyekevu, imani thabiti, na matumaini kwa waumini wa kila kizazi.
Soma Zaidi...Somo hili linamzungumzia Nabii Isḥāq (a.s.), mwana wa Nabii Ibrāhīm (a.s.) na Sara. Qur’an inamtaja kama zawadi ya Allah kwa wazazi wake wazee baada ya maombi ya muda mrefu. Ingawa Qur’an haijanukuu dua zake moja kwa moja kama alizofanya baba yake Ibrāhīm au nduguye Ismā‘īl, dua zinazohusiana naye zinaelezwa kupitia maombi ya Ibrāhīm (a.s.) na bishara ya malaika.
Soma Zaidi...Somo hili linamzungumzia Nabii Dhul-Kifl (a.s.), miongoni mwa Mitume wa Allah waliotajwa kwa heshima. Qur’an inamueleza kama mtu wa subira na mwenye haki, lakini haijarekodi dua maalumu aliyoyafanya. Somo hili linatufundisha kuhusu umuhimu wa subira, haki, na kutegemea Allah katika maisha yetu ya kila siku.
Soma Zaidi...Somo hili linaeleza dua ya mfalme ṭālūt (Talut) na jeshi lake dogo walipojitayarisha kupigana na jālūt (Jalut/Goliath) na jeshi kubwa. Dua yao imetajwa katika Qur’an, ikionyesha unyenyekevu wao mbele ya Allah, kutegemea msaada wake na kutambua kuwa ushindi unatoka kwa Allah peke yake, si kwa wingi wa askari wala silaha.
Soma Zaidi...Mfululizo huu utachambua dua za Mitume na Manabii waliotajwa katika Qur’an na Sunnah, tukielewa muktadha wake wa kihistoria, majibu ya Allah, na mafunzo yake. Lengo ni kutupa mwongozo wa namna ya kutumia dua hizo katika maisha yetu ya kila siku.
Soma Zaidi...